Microsoft Word bu dunyoda ulib bulmaydi ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
64
farovon saqladi! G’oya-g‘oya! Ulug‘ inqilob g‘oyasi, sotsializm g‘oyasi, baynalminallik 
g‘oyasi, kommunizm g‘oyasi. El-yurtni ana shu g‘oyalar qudratli etib turdi! 
— Jamiyat misoli bir tan-jon. Jamiyat ruhiyati — mafkuradan iborat. Shu sabab, 
jamiyat mafkura bilan tirik, mafkura bilan hayot. Mafkura haminqadar chayir bo‘lsa, 
haminqadar qudratli bo‘lsa, haminqadar pokiza bo‘lsa — jamiyat shu qadar o‘sib-unadi! 
— Mafkura jamiyat manfaatlarini himoya etuvchi huquqiy-falsafiy g‘oyalardir, axloqiy-
diniy qarashlardir. Shu bois, ulug‘ niyatlar, ulkan rejalar — mafkuradan bino bo‘ladi. 
Bizda ana shunday mafkura bor edi. Uni kommunistik ideologiya, der edilar. Endi, 
kommunistik ideologiya yo‘q... Endi, millat manfaati dunyoga keldi, millat maqsadi 
dunyoga keldi. Endi, millat shavkati dunyoga keldi, millat orzusi dunyoga keldi. Qayta 
quruvchilar ana shulardan... mafkura tizimi bitishlary lozim bo‘lady. Ana shularni 
jamlab... milliy mafkura yaratishlari lozim bo‘ladi. Uni — o‘zbekona mafkura, deb 
atashlari lozim bo‘ladi. 
— Qayta qurish demak — inqilob demak. Inqilobni karomatlari ko‘p. Shunday 
karomatlaridan biri — inqilob... to‘da-to‘da ko‘piklarni yuzaga olib chiqadi. To‘da 
ko‘piklar... yuzada qalqib yuradi, havolanib yuradi, savlat to‘kib yuradi. Ko‘piklar asl 
narsalarni... pastga uradi, chetga suradi! Yuzada esa... yolg‘iz o‘zlari qoladi! Olisdan 
qarasangiz — ko‘piklar juda dahshatli ko‘rinadi. Yaqindan qarasangiz — tayin-tuturig‘i 
yo‘q... pufaklar bo‘ladi! Qo‘lingizga olib ko‘rsangiz... yo‘q bir narsa bo‘ladi! Ana, o‘sha 
ko‘piklar, ana! To‘da ko‘piklar... asl mehnat samaralarini yerga urmoqda, asl zotlarni 
yerga urmoqda! Yuzada misoli to‘da ko‘pik bo‘lib... o‘zlari qolmoqda! Bir to‘da ko‘piklar... 
Oktyabr inqilobi Rimdan kelgan, deydimi? Ulug‘ Oktyabr inqilobi-ya? 
— O’zi, bular ko‘pik desa... ko‘pik ekan! Shuniyam to‘liq bilmas ekan — 
tushuntirolmadi. Aslida esa, gap bunday. Buni birovga aytmang, o‘rtoq Rajabov, gap 
oramizda qolsin. XVI asr boshlarida Moskvani buyuk knyazi Vasiliy III Pskov oqsoqoli 
Filofeydan bir qator murojaatnomalar oladi. Filofey shulardan birida buyuk qnyazdan 
Moskvani... «uchinchi Rim» qilishini talab etadi. Boisi, birinchi Rim — «eretik» popistlar 
qo‘lida qolib ketgan bo‘ladi. Ikkinchi Rim— Konstantinopolni esa, musulmonlar egallab 
olgan bo‘ladi. 
— Konstantinopol... 
— Ha, ha, o‘sha shahar. Endi, buyuk rus knyazi Vasiliy III oldida ikkita olamshumul 
masala ko‘ndalang bo‘lib qoladi: butun yer yuzida Xristos g‘oyalarini tantana qildirish va 
cherkov pravoslavi hukmini o‘rnatish. Shunday qilib, buyuk knyaz oqsoqol Filofeyni 
da’vatlarini amalga oshirib boshlaydi. Dastlab, knyazni o‘g‘li Ivan Grozniy o‘zini podsho 
deb e’lon qiladi. Ivan Grozniy o‘zini Rim va Vizantiya «tsezarlari» merosxo‘ri etib 
tanitadi. Qirg‘inbarot faoliyat boshlab yuboradi. Undan keyin bu faoliyatni Petr Birinchi 
davom ettiradi. Keng qamrov bilan davom ettiradi! Mazkur g‘oya XIX asrda 
«slavyanofillar» nomi bilan keng avj oladi. Kuchli oqim sifatida tarmoq otib boradi. 
Slavyanofillar, slavyanofillar... 1917 yilda mazkur g‘oyani — «uchinchi Rim» g‘oyasini... 
kommunistlar ilib oladi! Kommunistlar «uchinchi Rim» g‘oyasini o‘zlashtirib olib... 
«Oktyabr inkilobi» nomi bilan hayotga tadbiq etadi. Bir so‘z bilan aytsak, KPSS... Ivan 
Grozniy bilan Vladimir Leninni payvandidan hosil bo‘ladi! 
54
Tok osti so‘ri olachalpoq ko‘laga bo‘ldi. 
Botir firqa ana shu so‘rida o‘tirdi. So‘ri panjaraga orqa berib o‘tirdi. Inqillab-inqillab 
o‘tirdi. O’qchib-o‘qchib o‘tirdi, yerga tupurib-tupurib o‘tirdi. 

---

Bu dunyoda o’lib bo’lmaydi (qissa). Tog’ay Murod