www.ziyouz.com
kutubxonasi
67
hukumat xalq ziyoniga siyosat olib boradi. Aslida esa hukumat — xalq posbonidir, xalq
himoyachisidir. Xalqni xalq qiluvchi — hukumat. Xalqni ichki-tashqi ofat-g‘animlardan
himoya etuvchi — hukumat. Oppozitsiya, oppozitsiya! Ana, xalq g‘animi kim! Afsuslar
bo‘lsinki, xalq oppozitsiyani... do‘st deb biladi. Xalq oppozitsiyani... advokat deb biladi.
Shu bois, xalq hamisha oppozitsiyani... hukumatga qarshi qo‘yadi. Xalqni o‘ziyam
oppozitsiyaga qo‘shilib... hukumatga qarshi otlanadi. Aslida esa, oppozitsiya — xalq
himoyachisi niqobidagi... xalq dushmani! Shunday, oppozitsiya — xalq dushmani!
— Qayta quruvchilar loy chaplamagan odam qolmadi. Qayta quruvchilar boshidan
mag‘zava ag‘darmagan odam qolmadi. Bir kuni radioni qo‘yib edim, qayta quruvchilar
radiodan... Xrushchevga mag‘zava to‘kdi.
— Radiodan mag‘zava to‘kdi?
— Ha, kuppa-kunduz kuni! Xrushchevni boshiga... radiodan mag‘zava to‘kdi.
Xrushchev — arpa un, dedi. Xrushchev — makkajo‘xori, dedi.
— Makkajo‘xori bo‘lsa nima bo‘pti? Makkajo‘xori — dala malikasi! Shunday,
makkajo‘xori dala malikasi, mo‘l-ko‘l ozuqa. Xrushchev davrida asrlar mobaynida qaqrab
yotgan cho‘l-biyobonlar... bog‘-bo‘ston bo‘ldi, shahar-qishloq bo‘ldi. Xrushchev davrida
odamzot fazoga uchdi. Xrushchev davri... oyga uchdi! Gagarin, Gagarin!
— Brejnev davrini aytmaysizmi, Brejnev? Hay, bir davr edi-da...
— U-u-u, Brejnev davri, Brejnev davri! Brejnev davri — sokin davr edi, osuda davr
edi, suv sepganday jimjit davr edi! Brejnev davrida turmush bir maromda davom etar
edi. Biror o‘zgarish bo‘lmas edi, biror yangilik bo‘lmas edi. Barcha narsa joy-joyida kimir
etmay turar edi. Brejnev davri... mangu haykal edi, mangu haykal! Brejnev davrida...
quyosh yorqin nur sochar edi! Brejnev davri quyoshi... yarqiroq edi! Brejnev davrida...
suvlar sokin-sokin oqar edi! Suvlar... qilt etmas edi. Brejnev davrida... osmon musaffo
edi! Olam ko‘m-ko‘k edi, daraxtlar yam-yashil edi. Ko‘katlar bodroq-bodroq edi. Brejnev
davrida... shabadalar mayin-mayin esar edi! Brejnev davri... bolalari-da mo‘min-qobil
edi! Katta-kichikka izzat-hurmatda edi. Or-nomusli edi, diyonatli edi. Brejnev davri
keksalari... Misoli toshkitob, misoli toshoyna, misoli tarix! Mana, manavi ajinlarim —
kolxoz-sovxoz tuzish, manavi ajinlarim — cho‘l-biyobonlarni o‘zlashtirish, manavinisi —
million-million tonnalab paxta terish... Ajinlar — umr, ajinlar — yodgorlik. Brejnev
davridan yodgorlik.
— Brejnev davrida barcha sizni o‘rtoq Esonov, der edi, Botir firqa, der edi.
— Endi esa... Qizil, deydi, Qizil!
— Brejnev davrida bizni quyuq-quyuq ziyofatlarga chaqirar edi. Bizni to‘rga o‘tirg‘izib
qo‘yar edi. Sovg‘a-salomlar berar edi. Sirg‘alar, uzuklar berar edi. Oldimga noyob-noyob
sarpolar qo‘yar edi. Siz nomer birinchi erkak edingiz, men nomer birinchi ayol edim.
— Endi esa, bizni familiyamiz... pensionerlar! XX asrni qurgan million-million kazo-
kazolarni familiyasi bitta — pensionerlar! XX asrni yaratgan million-million kazo-
kazolarni familiyasi bitta — veteranlar! Juda hurmat-e’zoz etsa — qariyalar! Bir asrcha
el-yurt uchun ter to‘kkan million-million partiya-sovet arbobida... familiyada qolmadi,
unvon-da qolmadi, orden-da qolmadi! Hatto, familiyasidagi... «o‘rtoq» qo‘shimchasi-da
qolmadi!
— Sovet tuzumi... oydaygina tuzum edi-ya! Oydaygina tuzumni yo‘q qilishdi-ya?
— Sovet tuzumini birov yo‘q qilmadi. Sovet tuzumi... o‘zini-o‘zi yo‘q qiddi. O’rtoq Lenin
bilan o‘rtoq Stalin yaratgan sovet tuzumi diktatura asosiga qurilgan edi, irib bitgan
ideologiya asosiga qurilgan edi, chirib ketgan siyosiy tarmoqlar asosiga qurilgan edi. Shu
bois, oldin KPSS qulab tushdi. Keyin, SSSR ag‘anab tushdi. Bu birin-ketin fojia nimadan
bo‘ldi: Gorbachev, Gorbachev! O’rtoq Gorbachev Kremlga kelib, o‘ta keskin ham siyosiy
yo‘l tanladi: davlat bilan partiya funktsiyasini bo‘lib-bo‘lib tashladi. Ideologiya bilan
Bu dunyoda o’lib bo’lmaydi (qissa). Tog’ay Murod
Do'stlaringiz bilan baham: |