Microsoft Word Boymur\340tov tm

Zamonaviy to'quv dastgohlarini yuritmasi

Zamonaviy to'quv dastgohlari mikroprotsessor yoki MDN (Mantiqiy dasturlangan nazorat) (PLC- Programmable Logic Controller) bilan jihozlanib, barcha texnologik omillar va harakat uzatish tizimlari uzluksiz nazorat qilinib boriladi.
Turli xil elektron kurilmalar va datchiklar mahsulot ishlab chiqarishning real vaqti va sifatini ta'minlashga xizmat qiladi. Barcha muqobil texnologik omillar
dastgoh xotira kartasiga yozilib, yig'iladi va boshqa dastgohlarga to'g'ridan-to'g'ri uzatiladi va xotirada saqlanadi (9.6-rasm).

a)

b)
9.6-rasm. Somet a) va Dornier b) to'quv dastgohlarini elektron nazorat paneli
Zamonaviy to'quv dastgohlarida to'qima hosil qilish texnologik jarayonlarini amalga oshiruvchi mexanizmlar alohida eletrodvigatellar (servomotor) orqali harakatga keltirilmoqda (9.6-rasm). Mokili to'quv dastgohlarida bitta elektrodvigatel o'rnatilgan bo'lsa, zamonaviy dastgohlarida bir necha turli quvvatdagi elektrodvigatellar o'rnatilgan bo'lib, ular markaziy boshqaruv tizimidan mos ravishda ishga tushiriladi. Texnologik jarayonlarni alohida elektrodvigatellar orqali boshqarish dastgohda to'qima ishlab chiqarish imkoniyatini (assortiment imkoniyati) kengaytirish bilan birga uning sifatini ham yuqori bo'lishini ta'minlab, texnologik omillarni tez o'zgartirish, almashtirish, rostlash kabi amallarini boshqaruv markazidan amalga oshirish, uzluksiz nazorat qilish imkoniyatini beradi.

9.6-rasm. Dastgoh mexanizmlarini harakatlantirish tizimi
1999 yilda Picanol kompaniyasi (Belgiya) Picanol Gamma to'quv dastgohlariga birinchi bo'lib SUMO motorini (SUMO - Super motor co'zlarini bi- rinchi ikki xarflaridan olingan) o'rnata boshladi.
Sumo motori (to'quv dastgohi bosh valiga to'g'ridan-to'g'ri ulanadi, ya'ni tasmali, tishli va boshqa uzatmalarsiz harakat uzatiladi (9.7-rasm). Dastgoh tezligini o'zgartirish va o'rnatish Sumo motorida elektron tizim orqali amalga oshiriladi. Yo'qolgan arqoq ipi xomuzasini topish va dastgohni sekin yurgizishlar ham dastgohga o'rnatilgan bitta Sumo motori yordamida bajariladi. Sumo motori 380-460 Volt, 50/60 Hz kuchlanishda ishlaydi. Sumo motorini har qanday to'quv dastgohlariga o'rnatish imkoniyati mavjud bo'lib, Picanol kompaniyasi o'zining OMNIplus, TERRYplus va GamMax rusumli to'quv dastgohlariga o'rnatib, muvaffaqiyatli foydalanilmoqda. Sumo motori yordamida dastgohda kerakli tezlikni olish (o'zgaruvchan tezlik), uni o'zgartirish amallari elektron nazorat qilinib, boshqariladi.

9.7-rasm. Sumo motorini bosh valga ulanishi
1- Sumo motori, 2-bosh val, 3-batan ostki vali, 4-tig'.
Dastgoh tezligi kompyuter orqali o'zgartirilib, rostlash vaqtini keskin kamayishiga olib keladi. Sumo motorini elektron boshqarish tizimi bilan birga ishlashi, to'qima ishlab chiqarish jarayonida iplarni sifati, shodalar soni, to'qima o'rilishi va to'qima omillariga qarab kerakli dastgoh tezligni tez o'rnatish imkoniyatini beradi. SHuningdek turli xil arqoq iplaridan foydalanilganda dastgoh tezligini har bir arqoq ipi uchun mos ravishda rostlanadi. Sumo motori moy yordamida sovitish tizimiga ega. Bu esa uni uzoq muddat ishlatish imkonini beradi. Sumo motorini bosh valga va xomuza hosil qilish mexanizmlariga to'g'ridan-to'g'ri ulanishi oddiy dastgohlarga nisbatan energiya sarfini 10 %ga iqtisod qilinishi ta'minlaydi. SHuningdek Sumo motorini qizib ketmasligi natijasida ular o'rnatilgan to'quv tsexlarini sovutish tizimiga sarflanadigan xarajatlar ham kam bo'ladi.
DORNIER kompaniyasi (Germaniya) "DORNIER SyncroDrive" elektrodvigateliga patent olgan bo'lib, u ham to'quv dastgohi bosh valiga to'g'ridan-to'g'ri ulanadi (tasmali, tishli va boshqa uzatmalarsiz) (9.8-9.9-rasmlar).

9.8-rasm. DORNIER to'quv dastgohi

1- DORNIER SyncroDrive motori, 2-boshqaruv paneli, 3-elektroquti.

9.9-rasm. DORNIER to'quv dastgohida harakat uzatish tizimi

1. 
   asosiy motor (DORNIER SyncroDrive), 2-tanda uzatish mexanizmining motori, 3-to'qima o'rash mexanizmining motori.
   

Yuqoridagi zamonaviy to'quv dastgohlariga o'rnatilgan elektrodvigatellarni barchasi elektron boshqaruv tizimiga ega bo'lib, to'qimada yurgizish nuqsonini paydo bo'lmaydi.