ANDIJON MASHINASOZLIK INSTUTI t.J.B VA K.T FAKULTETI T.J.I.CH.A.B YO’NALISHI 1-KURS TALABASI ERGASHEV UMIDJONNING ARDUINO PLATFORMASINI LOYIHALASH ASOSLARI FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI
Sumo robot tayyorlash Sumo robot – bu dastur orqali boshqariladigan maydonga tushganda raqib robotini 1 diametrlik aylana maydondan surib chiqarib yuborish uchun mo‘ljanlangan robot hisoblanadi.Robo sumoning o’lchami bo’yi 20sm,eni 20 sm , og’irligi esa 1 kg bo’lishi kerak ( og’irligi nizomga qarab belgilanadi). Bu robotni tayyorlash uchun biz quyidagi qurilma va materiallardan foydalanamiz: 1.Korpus . 2.Batareyka. 3.Qurilmalarni bir- biriga bog‘lash uchun similar. 4.Arduino platformasi. 5.Masofani aniqlovchi sensorlar. 6.Motor. 7.Balon (motor uchun). 8.Motorni boshqarish uchun controller (L298N)
1.Korpus – bunda har kim harhil yondoshishi mumkin faqat belgilangan o‘lchamlardan katta bo‘lib ketmasligi kerak. Korpus o‘yinda yutishdagi asosiy elementlardan hisoblanadi chunki ko‘rpusning tuzilishi qancha ideal bo‘lsa raqibni yengish shuncha oson bo‘ladi. Misol uchun o’zimiz yasagan sumo robotning korpusi quydagi ko‘rinishda bo‘lgan. Misol uchun o’zimiz yasagan sumo robotning korpusi quydagi ko‘rinishda bo‘lgan.
Bizga kerakli bo’lgan qurilmalarni bilib oldik endi ularga birma-bir tanishib chiqamiz.
2. Batareyka – quvvatlanadigan batareykadan foydalanamiz sababi qayta quvvatlab foydalanish mumkin bo‘ladi.O’yin paytida batareykaning quvvati ko’p bo’lishi kerak.Chunki o’yin paytida quvvat ko’p ketadi.Robo sumoga iloji boricha 4 ta yoki undan ko’proq batareyka qo’yish mumkin.
3.Qurilmalarni bir biriga bog’lash uchun similar-Robo sumo yasashda jamper va mama, papa simlardan foydalanamiz.
4-Arduino platformasi-Arduinoning vazifasi yozilgan dastur orqali qurilmani boshqarishdan iborat.Arduino sensorlardan kelayotgan signallarni qabul qiladi va o’zida qayta ishlab kerakli joylarga yuboradi.Arduino quyidagi turlarga bo’linadi: Arduino UNO,Arduino NANO,Arduino MEGA va yana boshqa turlarga bo’linadi.Men Robo sumo yasashda Arduino UNOdan foydalanganman. Arduino UNO Arduino NANO Arduino MEGA
5-Masofani aniqlovchi sensorlar.Masofani aniqlovchi sensorlar bu Sharp senori,Ultrasonnik va yana boshqa turlarga bo’linadi.Sharp sensor oldinga nur yani ultrabinafsha nur yuboadi.Sharp sensor faqat oldinga signal yuboradi ,agar oldinda to’siq bo’lsa yuborgan signali to’siqqa tegib qaytib keladi va bu signalni sharp sensori qabul qiladi agar oldinda to’siq bo’masa signal qaytib kelmaydi .Sharp sensor signallarni tez yuboradi va tez qabul qiladi ,sezish masofasi maxsimum 30 sm. Ultrasonnikning signalni qabul qilish masofasi Sharp sensorga qaraganda uzoqroq yani 45-50 sm bo’ladi.
6-Mator.Robo Sumo yasashda albatta bizga mator kerak bo’ladi.Robo Sumo yasashda asosan bizga 2 ta mator kerak bo’ladi (4 ta mator ham qo’ysa bo’ladi har kim o’zining didiga qarab qo’yadi).Asosan Robo sumo yasaydiganlarga iloji boricha kuchli mator kerak bo’ladi.Chunki o’yin paytida 2 sumo bir biriga tiralib qolgan paytda kimning matori kuchli bo’lsa o’sha inson yutub ketadi.Men Robo sumo uchun JGB37-3530 matoridan foydalanganman va yasagan sumoga quyidagi 2 ta matorni qoyganman.
7.Balon(mator uchun).Biz Robo sumo yasash uchun albatta balon kerak bo’ladi.Chunki balon asosiy harakatlanish vositalaridan biri hisoblanadi.Asosan u matorga moslab yasalgan bo’ladi.Biz Robo sumo yasaganda matorga moslab 3D printerda quydirganmiz.Atrofini slikon bilan qoplaganmiz.Chunki slikon oyin paytida ishqalanish kuchini ko’paytirib beradi yani robotni belgilangan doiradan surib chiqarishi qiyin bo’ladi.Bu bizga oyin mobaynida g’alaba qozonish imkoni yuqori bo’ladi. 3D printerdagi holati: Tayyor holati(slikon quyilgan holatida):
8.Matorni boshqarish uchun controller(L298N). Matorni boshqarish uchun controller bu qisqa qilib aytganda Mator Shit deyiladi. Mator shit matorlarga va arduinoga kerakli Voltni yetkazib berish vazifasini bajaradi.Bu turdagi Mator shit xar xil kuchlanishda ishlaydi(3v dan 35v gacha).