Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

32-rasm.
 VNS simpatik qismi. 
1. Simpatik poya 
2. Ichak va aorta buyrak tuguni 
3. Visseral (ichki a’zolar) nervi 
4. Yuqorigi va pastki qorin chigali 
5. Timus 
6. Buyrak limfa tugunlari 
7. Jigar 
8. Ichaklarning limfoid to‘qimasi 
9. Preganglionar tola 
10. Postganglionar tola 
Shunday qilib ko‘krak, qorin va chanoq 
tugunlaridan o‘tgan postganglionar tolalar 
prevertebral tugunlarga yoki chigallar 
tomon yo‘naladilar.
Eng yirik va eng muhim prevertebral 
tugunlardan biri chap va o‘ng quyosh tuguni yoki quyosh chigali (qorin miyasi) 
hisoblanadi. Qorin chigali tugunlaridan boshlangan postganglionar simpatik tolalar 
qon tomirlar bilan birga periarterial chigallar hosil qilib, a’zolarga yo‘naladi. 
Qorin bo‘shlig‘ida va kichik chanoqda joylashgan prevertebral tugunlardan 
(chigallardan) boshlangan vegetativ tolalar (simpatik va parasimpatik), oshqozon-
ichak va boshqa a’zolarning devorida joylashgan va ulardan boshlanuvchi tolalar 
to prevetrebral tugunlargacha toza simpatik nerv tizimiga ta’luqlidirlar.

---

 48
Prevertebral tugunlardan boshlanuvchi va a’zolarga borib tugovchi tolalar esa 
aralashgan (simpatik va parasimpatik) holda bo‘ladi.
Yelka va qo‘llarning simpatik innervatsiyasi IV-XI ko‘krak tugunlarining 
postganglionar tolalari orqali, oyoqniki esa pastki X-XII ko‘krak va I, II bel 
simpatik tugunlari orqali bo‘ladi. 
Vegetativ nerv tizimini simpatik qismini fiziologiyasi.
Simpatik nerv tizimining vazifasi kuchayganda tomirlar torayadi (spazm) terini 
rangi o‘chadi, teri quriydi, puls tezlashadi, arterial bosim ko‘tariladi, pilomotor 
refleks kuchayadi. G‘oz terisi belgisi, me’da va ichaklar atoniyasi kuzatiladi, 
modda almashuv jarayoni oshib ketadi, bemor ozadi, qorachig‘i kengayadi va ko‘z 
olmasi oldinga chiqib ketadi, (ekzoftalm) ko‘z yaltiraydi, teri gipotermiyasi paydo 
bo‘ladi. Simpatik nerv tizimining tonusi patologik oshib ketganda Reyno, Migren 
kasalligiga va tomirlarni mahalliy torayishi (spazm) ga olib keladi.