Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
246
Ansoriy oro berilgan soqolining uchini asabiy ezg‘iladi-da: 
— Hazratim, yangi poytaxatning masjidi jome’si qayerga qurilmoqda? — deb so‘radi. — 
Axir juma kunlari xutba o‘qimoq kerak-ku! 
«Agar biz nomingizni xutbaga qo‘shib o‘qimasak, sizning podsholigingizni hech kim tan 
olmagay!» demoqchi edi shayx Ansoriy. Akbar uning ochiq aytilmagan bu tahdidini gap 
ohangidan payqadi. 
Ansoriyning diniy hokimiyati hali juda kuchli. U bilan birga kelgan ulamolardan tashqari, 
yuzlab qurolli muhtasiblar, shayxulislomga murid bo‘lgan bek-u a’yonlar, masjidda uning 
ortida turib namoz o‘qiydigan minglab qavmlar din peshvolarini ilohiyot vakillari deb 
biladilar, ularga hayiqib qaraydilar va ko‘r-ko‘rona ergashadilar. Akbar Ansoriyning diniy 
hokimiyatini tan olmasa, imom-u ulamolar avom xalqni unga qarshi qo‘zg‘atib g‘ulu 
ko‘tarishlari mumkin. Ansoriyning tagdor savoliga javoban: 
— Taqsir, masjidi jomeni saroy yoniga qurmoqdamiz, — dedi va shu bilan unga beixtiyor 
yon berganday bo‘ldi. 
Akbarni Ansoriyga bog‘lab turgan eskicha e’tiqod iplari hozir unga o‘rgimchakning 
yopishqoq to‘ridek noxush tuyuldi. Bu to‘rni yorib chiqib ketish uchun Akbar o‘z atrofiga 
yangicha imon-u e’tiqod tarafdorlarini yig‘mog‘i va ularga suyanmog‘i kerak... 
* * * 
Kalta qora soqolida jingalasi bor, yuz-ko‘zi arablarnikiday xiyol jigarrang tus berib 
tovlangan, lablari qalin Abdulfazl Akbarning kutubxonasida odob bilan cho‘kka tushib 
o‘ltiribdi. Xontaxta ustida uyum-uyum kitoblar: biri arabcha, biri forscha, biri qadimgi 
sanskrit tilida, yana biri turkiycha. Akbar yigirma uch yoshli Abulfazlning turfa tilli bu 
kitoblarni yaxshi bilishini, birini biriga qiyoslab, bemalol tahlil qilishini ko‘rdi-yu, taajjub 
bilan so‘radi: 
— Aslingiz qaysi ulusdan? 
— Bobokalonimiz arab ekanlar, — dedi Abulfazl.— Besh asr burun Hindistonga kelib 
qolganlar. Onalarimiz — hind ayollari. Hind-arab qoni besh asr aralashib, axiyri biz 
paydo bo‘lganmiz. 
Abulfazlning akasi Fayoziy ham iste’dodli shoir edi. Ko‘p yil quvg‘inda yurib o‘g‘illarini 
shunchalik bilimli va ma’rifatli qilib tarbiyalagan shayx Muborakka Akbar o‘zicha yana bir 
qoyil bo‘lib qo‘ydi. 
— Rahmatli Salim ota sizlarga jon kuydirgani bejiz emas ekan, — dedi. — U kishi aytar 
ediki, uzoq qonlarning aralash ishidan turfa daraxtlarning payvandi kabi noyob mevalar 
berg‘ay. 
— Inshoollo, bu hikmatli fikr shahzoda Salim qiyofasida yanada mukammal amalga 
oshgay, — dedi Abulfazl Akbarning hind ayolidan ko‘rgan o‘g‘lini alohida ehtirom bilan 
tilga olib. 
Bu yigitning bilimiga yarasha aqli va farosati ham o‘tkir ekanini sezgan Akbar: 
— Salim otani ko‘rganmidingiz? — deb so‘radi. 
— Ha, ota bizga homiy edilar. Quvg‘in bo‘lib qochib yurganimizda bir qancha vaqt 
boshpana berdilar. O‘shanda u kishi menga butun hayotimni yetti fazilat asosiga qurishni 
o‘rgatgan edilar... 
— Masalan, qaysi fazilatlar? 
— Birinchisi: yaxshilikka muhabbat. Ikkinchisi: insonga muruvvat. Uchinchisi: haq 
yo‘ldagi botirlik. Chunki o‘g‘ri, bosqinchilarning ham botiri bor. Biz faqat halol 
yashaydigan kishining botirligini fazilat deb bilurmiz. To‘rtinchisi: odamga kuch-qudrat 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov