Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
344
yubormoqchi bo‘ldilar. 
Lekin oradan o‘tgan to‘rt asr davomida Akbarning ma’naviy izlanishlari va umuminsoniy 
g‘oyalari unutilmadi. Uning nomi hindcha, ruscha, inglizcha, forscha, ispancha va boshqa 
tillarda bosilgan kitoblarning sarlavhalarida uchrashi bejiz emas. 
Fathpur-Sekrining dunyo taniydigan me’morlik obidalari Akbarning ijodkor ruhi hamon 
tirik ekanini va hali ham odamlarga badiiy zavq berishini ko‘rsatib turadi. Iskandardagi
Akbar maqbarasiga Hindistonning uzoq-yaqin o‘lkalaridan va jahonning turli 
mamlakatlaridan turnaqator odamlar keladi. 
Akbar maqbarasiga kelib gul qo‘ygan siymolar orasida hind xalqining ulug‘ farzandi 
Javoharlal Neru ham bo‘lgan. Javoharlal Neruning ingliz mustamlakachilari 
qamoqxonasidan o‘z qizi Indira Gandiga yozgan maktublarida* Akbar Hindistonni 
birlashtirgan va hind millatiga ota bo‘lgan ulug‘ siymolar qatorida qalamga olinadi. 
«Faqat shohlik martabasidan bo‘lak hech vaqosi bo‘lmagan behisob ko‘p tojdorlar 
orasida Akbarning chinakam mardona qiyofasi yuksakka bo‘y cho‘zib, haligacha bizni 
qoyil qilib kelayotgani hayron qolarli hol emasmi!» — deb yozadi Javoharlal Neru. 
Kishini hayratga soladigan yana bir hodisa — Bobur va Akbar mansub bo‘lgan sulolaning 
asrdan asrga va mamlakatdan mamlakatga o‘tib, besh asrdan ortiq umr ko‘rganligidir. 
«iste’dod meros bo‘lib o‘tmaydi» degan aqida bor. Lekin Amir Temurning ulug‘ iste’dodi 
kichik o‘g‘li Shohruh orqali Ulug‘bekka o‘tganligi, uning o‘rtancha o‘g‘li Amiranshoh esa 
otasining o‘lmas dahosini chevarasi Mirzo Boburga yetkazib berganligi tarix tomonidan 
tasdiq etilgan hodisalardir. Ayniqsa, Amir Temurning ulug‘ davlat arbobi va yengilmas 
sarkarda sifatidagi iste’dodi ikki asrdan so‘ng Akbarda yangi bir shaklda qayta tirilgani 
sharqning barcha mashhur tarixchilari tomonidan e’tirof etilgandir. Akbarning me’mor 
sifatidagi iste’dodi esa uning nevarasi Shohjahonda yanada baland bosqichga ko‘tarilgani 
— bu sulolaga xos irsiy daho insoniyat tarixida kam uchraydigan bir qudrat va 
umrboqiylik bilan hayratomuz mo‘jizalar yaratganini isbot etadi. 
Bu ulug‘ sulolaning sarzamini bizning qadimiy Turkiston ekanini ko‘p mamlakatlar hali 
bilmaydi. Chunki Bobur va uning avlodlarini «Ulug‘ mo‘g‘ullar» deb atash bir odat tarzida 
ko‘pgina mamlakatlarda saqlanib kelmoqda. Holbuki, Bobur ham, uning avlodlari ham 
o‘zlarining turkiy ulusdan ekanliklarini ta’kidlab yozganlar va temuriyzoda bo‘lganliklari 
bilan iftixor qilganlar. 
Yaqin vaqtlargacha O‘zbekistonni tanimagan-bilmagan yuzdan ortiq mamlakatlar hozir 
bizni tan olib, elchilar yubormoqdalar. Ishonamizki, O‘zbekiston mustaqilligiga xayrxoh 
mamlakatlar undan sun’iy ravishda begona qilingan bu ulug‘ tarixiy siymolarning ota 
yurti— bizning bugungi Vatanimiz ekanini jahon miqyosida tan oladigan kunlar keladi. 
1983—1993. Do‘rmon 
_____________ 
* Javoharlal Neruning o‘z qiziga yozgan bu maktublari keyinchalik «Dunyo tarixiga bir nazar» nomli uch jildli asar shaklida nashr etilgan.
Islom.uz 
ma'rifat markazidan olindi. 
www.ziyouz.com
- 2007