Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
135
ko‘targanlari hozir Komronning esiga tushib kulgisini keltirdi. 
Bobur maqbarasidan nariroqda Xonzoda begimning qabri ustiga qo‘yilgan odam bo‘yidan 
balandroq oq marmarga Humoyun shikasta harflar bilan dil so‘zlarini o‘ydirib yozdirgan 
edi. Hozir u ukalarini ammasining qabri oldiga boshlab keldi-da: 
— Bu ulug‘ ayol umr bo‘yi otamizga-yu bizga o‘zini fido qilib yashadi, — dedi. — 
Hayotining oxirgi daqiqalarigacha to‘rtovimizni birga ko‘rish orzusida bo‘ldi. — Humoyun 
ammasining ruhiga ham xuddi tirik paytidagidek murojaat etdi: — Hazrat ammajon, 
arvohingiz shod bo‘lsin, siz orzu qilgan kunlarga yetishdik. Ulug‘ ruhingiz bizga hamisha 
madad bersin! Omin! 
Komron bu gal yuziga istar-istamas fotiha tortdi, akasining bu gaplari, uning nazarida, 
ulkan podshoga yarashmaydigan bachkanalikday tuyulardi. 
Humoyun ertalab bu yoqqa kelayotib, maqbara etagiga ko‘chat olib chiqishni va 
chuqurchalar qazib qo‘yishni buyurgan edi. Pastdagi ariq bo‘yida Turdibek u aytgan 
ishlarni taxt qilib, to‘rt og‘aynini kutib turgan edi. Humoyun xilxonadan chiqib buni 
ko‘rdi-yu, inilariga: 
— Hozir ilk bahor, ayni nihol o‘tqazadigan payt,— dedi. — Yuringlar, otamiz qazdirgan 
ariq bo‘yiga biz ham ko‘chat ekaylik, hozirgi mas’ud damlardan xotira bo‘lib qolsin. 
Humoyun chinor ko‘chatini chuqurchaga solib, o‘zi tuproq tortmoqchi bo‘lgan edi, 
navkari ketmonni bermadi: 
— Hazratim, siz tutib tursangiz bas! 
Ammo Humoyun bunga ko‘nmay ketmonni tortib oldi-da, ko‘chat tagiga o‘zi tuproq 
tashlay boshladi. Umrida qilmagan bu ishga uning qo‘li kelishmayotganini ko‘rgan 
Komron akasining kulgi bo‘lishidan ozorlanib: 
— Bas, hazratim! — dedi. Komronning hokimona ishorasi bilan navkar tez ketmonni 
Humoyunning qo‘lidan oldi. 
Komronning o‘zi esa ko‘chatni tutib turdi, ammo ketmonsopga qo‘l tekkizmadi. 
Aslzodalarga xos nazokat bilan tarbiya ko‘rib o‘sgan Komron, «avomga o‘zingni teng 
tutsang, darhol tepangga chiqgay», degan e’tiqodda edi. Humoyun esa beg‘ubor oddiy 
odamlarga yaqin bo‘lishni yaxshi ko‘rar, o‘g‘li Akbarning to‘yida u hatto Imomquli degan 
navkari bilan kurash tushgan edi. 
To‘rt og‘ayni faqat o‘zlari qolganda uncha bilinmaydigan bunday farqlar ular jamiyat 
orasiga kirgan sari ko‘zga yaqqol tashlanadi va birini biridan uzoqlashtira boshlaydi. 
Ko‘pchilik Humoyundan mamnun. Og‘a-inining olishuvlaridan bezor bo‘lganlar, «xay-
riyat, endi tinchidik», deb quvonadi, «Humoyun inilari qilgan yomonliklarni yuzlariga 
solmay, hurmatlarini joyiga qo‘yib, yonida e’zozlab olib yuribdir, bag‘rikenglik bundan 
ortiq bo‘lg‘aymi?» degan maqtovlar Komronning qulog‘iga ham chalinadi. Hozir bu 
yarashish nuqul Humoyunning obro‘sini oshirayotganday, Komron esa Kobuldagi avvalgi 
nufuzini yo‘qotib, pastlab ketayotganday tuyuladi-yu, kun sayin qattiq botadi. Ayniqsa, 
qamal paytda undan jabr ko‘rgan odamlarning ko‘zlaridagi kudurat Komronga tikanday 
sanchiladi, qarindosh ayollar bilan ko‘rishganda Hamida bonu unga ko‘zlari to‘la musibat 
bilan shunday tikildiki, Komronning ko‘ngli allaqanday bo‘lib ketdi. U Humoyunning 
qamal paytida zindonda jon bergan qizi — ikki yoshli Jahon Sulton begimning o‘limi 
uchun javobgar ekanini mungli onaning nigohidan sezganda, bu ko‘zlarning o‘tkir dardi 
go‘yo nayza bo‘lib otildi-yu, Komronning diliga qadaldi. Eshik darichalariga g‘isht 
qalanib, qamoqxonaga aylantirilgan qorong‘i uyda singillari gulbadan ham bir necha oy 
zindon azobini tortgan, endi u ham Komrondan ko‘rgan azoblarini unuta olmas edi... 
Humoyunga sadoqatli beklardan bir qanchasi Bopusxon tomonidan ayovsiz o‘ldirilgan, 
ba’zilarining xotinlari bozorda xaloyiqning oldida benomus qilingan, ularning tirik qolgan 
og‘a-inilari buni ham Komrondan ko‘rishardi. «Sen farmon bergansen, qasdini sendan 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov