Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc

L1 Lx R2R3C4; R1 Rx R2R3 / R4
Shu bilan birga bu sxema g‘altak aslligini aniqlashga imkon beradi:
Q  L_x / R_x  C R_{4 4} .
Ikkita g‘altakning o‘zaro induktivligi ularni ketma-ket mos (L_mos) va ketmaket qarama-qarshi (L_q.q.) ravishda ulangan holatlarda o‘lchangan induktivliklari asosida quyidagi formuladan aniqlanadi:
M 1,2  Lmos Lq q. . / 4 .
Amaliyotda kondensator sig‘imini bevosita o‘lchash uchun elektromagnit yoki elektrodinamik faradometrlar ishlatiladi. O‘lchash mexanizmi sifatida logometrlardan foydalaniladi.
Induktivlik va o‘zaro induktivlikni bilvosita o‘lchash uchun ularning zanjirlaridan o‘tayotgan tokni, kuchlanish pasayishini va aktiv quvvatni o‘lchash uchun mos ravishda ampermetr, voltmetr va vattmetrlar qo‘llaniladi. Keyin esa g‘altakning induktivligi va o‘zaro induktivligi quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

bu yerda: indeksdagi mos g‘altaklarning mos ulanishi, q.q. – qarama-qarshi ulanishi.
Masala. Induktiv o‘zgartkich g‘altakka manba chastotasi f = 1 kGs bo‘lgan to‘rt yelkali ko‘prik sxemasi orqali ulangan. Agar ko‘prik L2 = 0,1 Gn, R₂ = 10 Om va R3 = R4 holatda muvozanatlangan bo‘lsa, g‘altak aslligini aniqlang. Ko‘prik sxemasini chizing.
Yechish. Ko‘prik sxemasi 3.16 - rasmda keltirilgan. Ko‘prikning muvozanat sharti:
R ³ ; L = L_{x 2} R³ ;   2f R = R_{x 2}
R4 R4 .
Masala shartiga ko‘ra: R3 = R₄; binobarin,
Rx = R2 = 10 Om;
Lx = L2 = 0,1 Gn.
G‘altakning aslligi:
L_x = 2 3 ,14 1000 0,  1 = 62,8
3.16 - rasm Q =_L Rx 10 .
Amaliy ish
O‘zgarmas tok ko‘prik sxemasi yordamida rezistor qarshiligini aniq-lashga doir masala.
O‘zgaruvchan tok ko‘prik sxemasi yordamida kondensator va induktiv g‘altak parametrini aniqlashga doir masala.
7- laboratoriya ishi
Ko‘prik sxemasi yordamida o‘zgarmas tok elektr zanjiri qarshiligini o‘lchash.
8- laboratoriya ishi
O‘zgaruvchan tok ko‘prik sxemasi yordamida kondensator va induktiv g‘altak parametrlarini o‘lchash.
Referat mavzulari
Rezistorning qarshiligini o‘lchash usullari va ularning qiyosiy xarakteristikasi.
Kabel liniyalaridagi shikastlangan joyni aniqlash.
Sig‘im, induktivlik va o‘zaro induktivlikni o‘lchash usullari.
O‘z-o‘zini sinash savollari
Rezistorlar qarshiligini qanday usullar bilan o‘lchash mumkin?
Kondensator va induktiv g‘altak parametrlarini o‘lchash uchun qanday o‘zgaruvchan ko‘prik sxemalari qo‘llaniladi?
O‘zaro induktivlikni o‘lchash usullarini bayon eting.
3.3. Quvvatni o‘lchash
Ishlab chiqarish sharoitlarida o‘zgarmas tok zanjiridagi quvvatni, o‘zgaruvchan tok zanjiridagi aktiv va reaktiv quvvatni o‘lchashda elektrodinamik yoki ferrodinamik asboblar, yuqori chastotali zanjirlarda esa elektron vattmetrlar qo‘llaniladi.
3.3.1. O‘zgarmas tok zanjirlarida quvvatni o‘lchash
O‘zgarmas tok zanjirlarida quvvatni o‘lchash uchun zanjirdagi tok va kuchlanish o‘lchanadi, P = UI ifodadan foydalanib quvvat topiladi. Bunda ikki xil sxema bo‘lishi mumkin. Iste’molchining qarshiligi (quvvati o‘lchanayotgan qismida) voltmetrning ichki qarshiligidan juda kichik bo‘lsa, 3.17 - a rasmdagi sxema, iste’molchining qarshiligi (Ryuk) voltmetr qarshiligi bilan solishtiradigan darajada bo‘lsa, 3.17 - b rasmdagi sxema qo‘llaniladi.
Bu usul sodda bo‘lsa-da, ikkita o‘lchash asbobini talab qiladi. Shuning uchun, ko‘pincha, quvvatni bevosita o‘lchashda elektrodinamik vattmetr qo‘llaniladi.
Tok chulg‘amining qarshiligi qancha kichik, kuchlanish chulg‘amining qarshiligi esa qancha katta bo‘lsa, o‘lchash xatoligi shuncha kichik bo‘ladi. Vattmetrning o‘lchash diapazonini kengaytirish uchun R_q qarshilik ulanadi (3.18 - rasm).

3.17 - rasm.
Vattmetr doimiysi: