Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

 
 
 
10.6. «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» risolasi 
Alisher Navoiyning twrtinchi tarixiy asari, memuar biografik xarakterdagi 
risola bwlib, u «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» deb nomlanadi. Wziga «otaday» 
meh’ribon bwlgan Sayyid Hasan Ardasher twg’risidagi asar twg’ridan twg’ri 
«Holot» yani biografiya deb ataladi. Asar tasnif odobiga kwra, «Bismilloh’ir-
rah’monir - rah’iym» swzidan swng keladigan «Hamd» Alloh’ madh’i wrniga 
nasimga murojaat bilan boshlanadi, asar mazmuni shunday xarakterlanadi: 
«Soliki foniy va gavh’ari koniy, orifi maoniy Sayyid Hasani Ardasher 

---

 
115
(rah’matulloh’i) siyar va h’olotida». Yani bu asar «wtkinchi foniy dunёdagi 
solik, gavh’arlar koni va manolar orifi Sayyid Hasan Ardasher biografiyasi» deb 
ataladi.  
Asar boshida muallif Sayyid Hasani Ardasherning otasi twg’risida qisqa 
malumotlarni keltiradi, undan swng, Alisher Navoiy uning wzi h’am ёshligida 
otasi kabi Boysung’ur Mirzo xizmatida bwlgani, turli soh’alar bwyicha bilim 
olganini  ёzadi. Temuriylar saroyida xizmat qilib, doim h’urmat va etiborda 
bwlgani, h’atto Sulton Husayn Mirzo unga katta davlat lavozimini taklif 
qilganida, dunё ishlaridan yuz wgirib, darveshlikni ixtiёr etganini zikr etadi. 
Risolada Sayyid Hasan Ardasherning tarixi, uning badiiy didi, turkiy va forsiy 
tildagi adabiёtni yaxshi bilishi, imom G’azzoliyning «Kimiё-i saodat», 
Fariduddin Attorning «Mantiq ut-tayr» asarlarini xush kwrishi, h’aёtida bwlib 
wtgan voqealar tafsilotilarining eng muh’imlari zikr etiladi. Natijada, kitobxon 
kwz wngida Temuriylar zamoni ziёlilarining ёrqin vakili siymosi tarixi namoёn 
bwladi. Wsha davr ijtimoiy h’aёtiga tasavvur talimoti katta tasir wtkazganini 
kwramiz. Chunki, etiqod yuzasidan Sayyid Hasan Ardasher davlat lavozimidan 
voz kechgen shaxsdir.  
Sayyid Hasan Ardasher nomini Alisher Navoiy wzining «Majolis un-
nafois», «Nasoyim ul-muh’abbat» asarlarida chuqur h’urmat bilan ёd etadi. 
Umuman, «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» risolasi Temuriylar davri ijtimoiy-
madaniy h’aёtini aks ettirgan muh’im tarixiy manbadir. Unda Alisher Navoiy 
wzining h’aёtida juda katta rol wynagan katta zamondoshi Sayyid Hasan 
Ardasherga munosib tarixiy ёdgorlik wrnatadi.