Mexanika-mashinasozlik fakulteti

V.Nazorat uchun savollari:

1. 
   Tirsakli valning asosiy nuqsonlarini aytib bering. Tirsakli vallar qanday nuqsonlar sodir bo’lganda yaroqsiz chiqariladi?
   
2. 
   SHesternya, shkiv va podshipnik o’tqaziladigan joylar qanday tiklanadi?
   
3. 
   Tirsakli valning shatun va o’zak bo’yinlari qanday tiklanadi? Val bo’yinlarini jilvirlashda o’rnitish bazasi sifatida nima qabo’l qilinadi?
   
4. 
   Tirsakli vallar o’zak bo’yinlari, shesterniyani o’tkazish joylarining tepishi va moxavikni mahkamlash flanetsining tepishi qanday tekshiriladi?
   

3-LABARATORIYA MASHG’ULOTI
Taqsimlash vallarinig nuqsonlarini aniqlash.
I. Ishning maqsadi:
Valni ishchi yuzalarini yeyilish darajasini, ularni o’lchash usullari bilan nuqsonlarini o’rganish, yeyilish xarakterlarini va sabablarini o’rganish.


II. Ish joyidagi kerakli jixozlar:
2.1. Tekshirish uchun ma’lum muddatlarda ishlagan turli hil taqsimlash vallari.
2.2. Miкrometrlar, indikatorlar, shtangensirkullar va lupa (x3)
2.3. O’lchash ishlari olib borish uchun verstak


III. Ishni mazmuni va bajarish tartibi.
Taqsimlash vallari 15X,15HM,12XHZA,18XGT,40 selekt,45,40X,45X markali po’latlardan, shuningdek legirlangan cho’yanlardan tayyorlanadi.Tayanch bo’yinlarining,кulachoklarning,ekssentrik ish sirtining qattiqligi 51-63 HRC bo’ladi.
Taqsimlash vallarining egilish va buralishga bikrligidan kichik bo’lganligidan uning Aniqlik xarakteristikalarini tiklash vaqtida qo’shimcha qiyinchiliklar yuzaga keladi.

1-jadval
Taqsimlash vallarining aniqlik tavsiflari

Taqsimlash valining elementi	Parametrlari	Tehnik talablarning ruxsat etilgan qiymatlari
Tayanch bo’yinlar	1.Ishlov berish aniqligi 2.Sirtning g’adir-budirligi 3.Ovallik va konussimonlik 4.Radial yo’nalishda tepishi	6-7 kvalitet Ra=0.32-0.63 mm Ko’pi bilan 0.01 mm 0.015-0.025 mm
Kulachoklar	1.Simmetriya o’qining nominal xolatdan og’ishi 2.Profilning nazorat qilish nuqtalaridan og’ishi 3.Qulachok yasovchisining val o’qiga nisbatan og’ish burchagi 4.Sirtning g’adir- budirligi	± (30'-1°30') ± (1°-2°) ± (8'-16') Ra=0.8-1.25mm
Bo’yinning tiraladigan toresi	1.Yasovchiga nisbatan perpendiqulyarmasligi 2.Tores sirtining g’adir-budirligi	0.02-0.03mm Ra=0.8-1.25mm

Kulachok va bo’yinlarning ish sirtlarining yeyilishi, valdagi darz ketgan, singan va egilgan joylar, shikastlangan rezbalar uchrashi taqsimlash vallarining o’ziga xos nuqsonlari xisoblanadi.
Aniqlanadigan nuqsonlar:qulachoklarning yeyilishi, valning egilishi, ekssentrikning yeyilishi, rezbali teshiklarning yeyilishi, shesterniya turgan bo’yinlarning yeyilishi, tayanch bo’yinchalarning yeyilishi, darzlar va yorilib tushishlar.