Mexanika-mashinasozlik fakulteti

III Ishning mazmuni:
Nuqsonni aniqlash uchun dastlabki berilgan ma’lumotlarni tayyorlash: nazorat natijalariga ko’ra detallarni saralab detallarning texnik xolatini aniqlash va ta’mirlash turini belgilash, nuqsonlarni aniqlash va labaratoriya mashg’uloti bo’yicha xisobot tayyorlash.


IV Ishni bajarish tartibi:
1. Gilza slindrining konstruktiv xususiyatlarini aniqlash ishga yaroqligini belgilovchi texnologik parametrlarni (o’lchash, o’lcham aniqligi, shakl va o’zaro joylanish aniqligi)
2. Xisobot blankasi xamma nuqsonlarni aniqlash ishlari uchun bir xil bo’lgan ishlarni yozib qo’yish kerak.
3. Xisobot blankasiga o’lchashlar va xisobot kitob natijalarini yozib qo’yish kerak.
4. Nuqsonni aniqlash uchun dastlabki berilganlarni oydinlashtirish (chizma va ta’mir kartasi bo’yicha ish joyida).
5. Slindrlarni konstruktiv elementlarini holatini aniqlash.
6. Gilzaning konstruktiv elementlarining holatini aniqlash.
Slindrlarning asosiy nuqsonlari ish sirtining yeyilishi va tirnalishi, slindrlar gilzalari uchun esa qo’shimcha ravishda sirtqi o’tqazish sirtlarining deformatsiyalanishi va yeyilishidan iborat. Ba’zi dvigatellarda sovitish sirtining kavitatsion yeyilishi quzatiladi. Kavitatsion yemirilgan gilzalar yaroqsiz hisoblanadi.
Slindrlar va slindr gilzalarining ish sirtlari bir tekisda yeyilmaydi. Eng ko’p yeyilish porshen yuqori chekka nuqtada bo’lgan holatida hamisha hamisha kompression halqa qarshisida sodir bo’ladi. SHuning uchun slindrlarning ichki ish sirtarini o’lchamlari yuqori qirrasida N/6 masofa qoldirib, uchta kesim bo’yicha tirsakli valga paralel va perpendiqulyar bo’lgan tekisliklarda indikatorli nutromer bilan o’lchanadi (3-rasm).
Eyilgan va shikastlangan slindrlar va slindrlar gilzalarining sirtlari ta’mir o’lchamiga moslab, yo’nib va navbatdagi xoninglash yo’li bilan tiklanadi.
GAZ va ZIL tipidagi dvigatellar slindrlari hamda slindr gilzalari uchun nominal o’lchamdan har 0,5 mm interval orqali uchta ta’mir o’lchami nazarda tutiladi.
Barcha slindrlar va bitta blok slindrlarining gilzalariga bir xil ta’mir o’lchamigacha ishlov beriladi. So’nggi ta’mir o’lchamigacha yeyilgan


2-rasm. Slindrlar blokini tiklash jarayonining blok-sxemasi
(1-3 tiklash yo’nalishlari)