Мевачилик ва сабзавотчилик

Botanik tahrifi. Bodring (Cucumis sativus L) – qovoqdoshlar (Cucurbitaceae) oilasiga mansub bir yillik o‘tsimon o‘simlik. Poyalari 4-5 ta barg paydo qilgach, yerga yotib, yoyilib palak otadigan yoki atrofdagi narsalarga (jingaklari bilan) chirmashib yuqoriga o‘sadigan lianadir. Asosiy poyasi shoxlanuvchan, qirrali, tuklangan, yotib o‘suvchan. Uning uzunligi naviga va o‘sayotgan sharoitiga qarab 50-80 sm dan 2 m gacha yetadi, bahzan bundan ham oshib ketadi. Asosiy poyadagi barg qo‘ltiqlaridan chiqadigan yon poyadan ikkinchi tartib poyalar o‘sib chiqadi. Bir necha (7-10 ta) barg chiqargandan keyin poyada jingalaklar hosil bo‘ladi.
Ildiz sistemasi asosan tuproqning 20-25 sm li haydalma qatlamiga taralib o‘sadi. O‘q ildiz va ayrim yon ildizlari hatto 1 m ga qadar yetib borishi mumkin. Ildizlarining yon tomonga tarqalish radiusi 1,5 ga yaqin. O‘simlikning asosiy va yon poyalari nam tuproqqa tegsa, bo‘g’imlaridan qo‘shimcha ildizlar chiqaveradi.
Barglari naviga qarab yuraksimon, uchli yuraksimon va yuraksimon-panjasimon bo‘lishi mumkin.
Gullari ayrim jinsli, yahni erkak va urg’ochi gullardan iborat, rangi sariq, erkak gullar barg qo‘tiqlarida joylashgan bo‘lib, qalqonsimon to‘pgul hosil qiladi, urg’ochi gullar barg qo‘ltig’ida, qo‘proq yon poyalarda bittadan, kamdan-kam ikki-uchtadan joylashadi. Urg’ochi gullarning tugunchasi pastda bo‘lib, usti qalin tuk bilan qoplangan.
Mevasi qovoqcha. Yetilmagan mevasi yangiligida tuzlab va sirkalab istehmol qilinadi. Yoshiga qarab tovar meva nomlari o‘zgaradi: ikki-uch kunlik tuguncha «naycha», shakldan yetuk holatdagi, yahni texnik yetilgani «ko‘k barra», to‘la pishib yetilgani esa «urug’lik» deb yuritiladi. Mevalari sharsimon shaklda, lekin asosan tuxumsimon, duksimon yoki tsilindrsimon bo‘ladi.
Urug’lari cho‘ziq-ellipsimon, rangi oq yoki sariq. 1000 dona urug’ining mutloq og’irligi 16-40 g. U 5-6 yilgacha normal unuvchanlik xususiyatini saqlaydi


2. Bodring va sabzavot qovoqchalarining biologik asoslari va tumanlashtirilgan navlari.