Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

 
 
 
 
 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг 
маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
231 
ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ КОРХОНАЛАРИДА МАРКЕТИНГ 
ФУНКЦИЯЛАРИ, ТАДҚИҚОТЛАРИ ВА СТРАТЕГИЯСИ 
Абдуллаев Зафар НамДУ ўқитувчи 
Маркетинг функцияси ишлаб чиқариш – сотишни ташкил этиш фаолияти 
билан бошқарув концепцияси сифатида бошқарувнинг барча турларига хос умумий 
функцияларга эга. Айнан режалаштириш, ташкил этиш, мувофиқлаштириш, 
ҳисобга олиш ва назорат маркетинг стратегияси ва дастурини ишлаб чиқишни, 
маркетинг хизматининг структурасини шакллантиришни, улар фаолиятини бошқа 
бўлимлар билан мувофиқлаштиришни, маркетинг фаолиятини назорат қилишни ва 
унинг фаолиятига баҳо беришни кўзда тутади. 
Айни вақтда, барча бошқарув жараёнларига хос бўлган бу асосий 
функциялар маркетинг фаолияти учун махсуc бўлган функциялар билан 
конкретлаштирилган ва тўлдирилган бўлиши мумкин. Унга аналитик, товар ишлаб 
чиқариш ва сотишни ташкил этиш ва айнан:

қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари бозори, бозор муҳити ваистеъмолчилар 
талабларини комплекс тарзда тадқиқ қилиш;

бозорни сегментлаш; 

қишлоқ хўжалиги фермери ва ширкат хўжалигининг ишлаб чиқариш – 
сотишни ташкил этиш имкониятлари таҳлили; 

мақсадли бозор танлови;

товар сиёсати; 

нарх сиёсати; 

сотиш(тарқатиш) сиёсати; 

коммуникацион сиёсат (қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига бўлган талабни 
шакллантириш ва сотишни рағбатлантириш)лар киради. 
Бозор, бозор муҳити истеъмолчилар талабларини комплекс тарзда тадқиқ 
қилиш ёки аналитик функция – кўп вақт, молиявий ва инфармацион ресурсларни 
ҳамда маркетинг бўйича мутахасисларни юқори таёргарлигини талаб этадиган 
муҳим ишдир. Бу тадқиқот қуйдаги муҳим йўналишларни қамраб олади: 

маркетинг муҳитини ўрганиш: тадбиркорлик фаолияти географик ва 
демографик шартларини, иқтисодий ва илмий – техникавий, сиёсий – ҳуқуқий, 
ижтимоий – маданий хусусиятларини, шу билан бирга, рақобатчи, воситачи, 
етказиб берувчи қишлоқ хўжалиги фермери ва ширкат фаолиятининг махсус 
хусусиятлари ва уларнинг муносабатлари характерини билиш; 

қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари бозорининг жами хусусиятлари таҳлили: 
талаб, таклиф, сиғим, талаб эластиклиги, нарх эластлиги, рақобат даражаси; 

муайян қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг истеъмол ҳусусиятлари ва 
бозордаги ҳаракати, шу билан бирга истемолчилар хоҳиши ва уларнинг товар 
ҳақидаги тасаввурлари таҳлили; 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг