Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
227 
кенгайтирилиши ва тегишли ва тегишли мутахассислар сони кўпайтирилишини 
тақозо этади. 
Ўзаро биргаликда ҳаракат маркетинги шахснинг, шахсий мулоқотларнинг 
аҳамиятини оширади. Боз устига бу концепция маркетинг хизмати мутахассилари 
билан бир қаторда турли даражадаги корхона ходимларнинг катта қисми ҳам 
маркетинг соҳасидан хабардор бўлишини талаб қилади. Айнан корхонанинг 
бошқарув аппарати ташкилотнинг мижозлар ва харидорлар билан ўзаро 
биргаликдаги ҳаракатлари жараёнида ўзаро манфаатли узоқ муддатли 
муносабатларни шакллантириш ва ривожлантириш учун масъул бўлади. Бу пайтда 
истеъмолчилар билан бевосита боғланаётган сотувчилар товарнинг келиб чиқиш ва 
истеъмол хусусиятларидан хабардор бўлишлари ва харидорларга тегишли 
масалаларда умумй ахборот тақдим эта олишлари лозим. 
“Маркетингнинг 
шимолий 
илмий 
мактаби 
асосчиларидан 
ва 
намоёндаларидан бири бўлган К.Ягренросе хизматлар соҳаси мисолида ўзаро 
биргаликда ҳаракатлар маркетинги концепциясининг афзалликларини кўрсатиб 
берди ва фирманинг харидор билан ўзаро муносабатларининг ҳаётий цикли 
модеоини таклиф этди. Бу модель уч босмқичлар моджели деб аталади. 
Дастлабки босқич. Бу босқичда маркетингнинг мақсади фирмага ва унинг 
хизматларига қизиқишни шакллантиришдир. Бу ерда мазкур ташкилотнинг ҳатто 
мавжудлигидан хабардор бўлмаган, лекин ўзларининг хизматларга эҳтиёжжларини 
у орқали қондира олишлари мумкин бўлган потенциал мижозлар ҳақида бормоқда. 
Бундай вазифа анъанавий маркетингнинг воситаларидан, шу жумладан реклама, 
шахсий сотувларни ташкил этиш, жамоатчилик билан алоқалар ўрнатишдан 
фойдаланиб энг яхши бажарилиши мумкин. 
Иккинчи босқич (сотиб олиш жараёни). Фирманинг талифи билан танишгач 
харидор таклиф этилаётган хизматларга баҳо беради ва уларни ўзининг нима 
ахтараётганлиги ва қанча тўлаши мумкин эканлиги ҳақидаги тасаввурлари билан 
таққослайди. Бу босқичда фирманинг вазифаси – мижознинг умумий қизиқишини 
(манфаатдорлигини) реал сотувга айлантириш. Фирма харидор олдидаги 
мажбуриятлари ҳақида аниқ ваъдалар бериб, уларни уларнинг қабул вқилинишига 
умид қилади. Б ерда1қ ўзаро биргаликдаги ҳаракатлар маркетинг воситаларини 
ишга солиш мақсадга мувофиқ бўлади. Чунки потенциал харидор сотиб олиш 
ҳақида узил-кесил қарор қилишдан олдинроқ ташкилотга келади, унинг ходимлари 
билан учрашади, унинг ускуналарини кўради ва хизмат кўрсатиш тизими билан 
танишади. Харидорнинг фирма имкониятлари билан бевосита танишишдан 
қанчалик яхши таассурот олиши ўзаро биргаликдаги ҳаракатлар маркетинги 
ташкил этилиши даражасига боғлиқ бўлади. 
Учинчи босқич (истеъмол жараёни). Бу ьбосқичда заридор фирманинг унинг 
муаммоларини ҳал этиш ва унга хизмат кўрсата олиш қобилиятларини амалда 
кўради ва ишонади. Харидорнинг унга кўрсатилган хизматдан қониқиш, фирма 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг