Metrologiyaning asoslari

10.1-rasm. Shakl og‘ishi

a-to‘g‘ri chiziqmaslik; b-botiqlik; v-qavariqlik; g-doiraviymaslik; d-ovallik; e-ko‘p qirralik

Silindr bo‘ylab kesim profilidagi og‘ishlarning elementar ko‘rinishlari konussimonlik (10.2-rasm, a), bochkasimonlik (10.2-rasm, b), egarsimonlik (10.2-rasm, v) va egilganlik (10.2-rasm, g) hisoblanadi.

Val ko‘ndalang kesimidagi shakl og‘ishi

a-Konussimonlik; b-bochkasimonlik; v-egarsimonlik; g- egilganlik

ГОСТ 24642-81 (CT CEV 301-76) bilan normallanadilar. Yuzalarning geometrik shakllaridan og‘ishi (xatolik sodir bo‘lishi) deganda shuni tushinish kerakki real yuzaning, real shaklning nominal shakldan, nominal yuzadan u yoki bu tomonga og‘ishdir (rasm-10.3 b).

Doiraviy shakldan (doiraviylikdan) og‘ish bu real shakl nuqtasidan o‘tkazilgan urinma aylanagacha bo‘lgan eng katta masofadir.

(Δ-detallarning geometrik shakllardan yoki yuzalarning o‘zaro joylashuvlaridan og‘ishidir.)

Doiraviy shakldan (doiraviylikdan) og‘ishning xususiy ko‘rinishlari: ovalsimonlik va ogrankasimonlikdir. (rasm-10.3 a, 10.4 a,b,v,g,d,e).

Normallanadigan uchastka oralig‘ida real yuza nuqtasidan o‘tqazilgan urinma silindrgacha bo‘lgan eng katta masofadir.

Silindrning bo‘ylama kesimi shakli og‘ishining xususiy ko‘rinishlari: konussimon, bochkasimon, egarsimon bo‘ladilar.


3-rasm. Silindrik yuzaning bo‘ylama kesimi bo‘yicha silindrsimonlikdan va shakldan og‘ishi