Metrologiyaning asoslari

Download 7,2 Mb. bet 39/67 Sana 16.01.2022 Hajmi 7,2 Mb. #374166

Bog'liq
Metrologiya

Bu sahifa navigatsiya:

• 1-rasm. Chekli kalibrlar bilan detalar joizliklarini nazorat qilish cxemasi a) kalibr skoba; b) kalibr probka

Kalibr
Buyumning nominal o‘lchami, mm (180 mm gacha)
Ishchi kalibr		Nazorat kalibri
o‘lcham	og‘ish		o‘lcham	og‘ish
Teshiklar uchun	o‘tkazuvchi tomoni:	Dmin = Z	±H/2		-	-
	yangi eskirgan o‘tkazmaydigan tomoni:	D -Y Dmax	±H/2
Vallar	o‘tkazuvchi	Dmax~Z 1	±H,/2		Dmax "Zj	±Hp/2
uchun	tomoni:	=Yj			Dmax qY,	±Hp/2
	YAngi
	eskirgan
	o‘tkazmaydigan tomoni:	Dmin	±H,/2		Dmin

Kalibr-probkalar dastakli mikrometrlar, dastakli skobalar, IG dastakli-tishli boshchalar, optimetrlar bilan o‘lchanadi.

Kalibr-skobalar odatda KMD (uzunlikning chekka o‘lchovlari) bloklari bilan solishtirib gorizontal optimetrlarda o‘lchanadi. Biroq bu uslubda nazorat paytida kalibr-skobaning valga tasiri bilan ziddiyat mavjuddir. Chunki skoba val orqali o‘tayotganida jiddiy shishiruvchi kuchni sezadi, u ponaning ta’siriga o‘xshab, uchlikning o‘lchovchi kuchiga nisbatan ko‘proq bo‘ladi. Valning nominal o‘lchami qanchalik katta bo‘lsa, kalibr-skobaning optimetrda nazorat qilishda olingan aniqligi shunchalik past bo‘ladi, bunday holat shunga olib keladiki, kalibr-skobalarni nazorat qilish uchun ГОСТda kontrkalibrlar nazarda tutilgan, ular konstruksiyasi bo‘yicha tor val-shaybalarning shakliga o‘xshaydi.

Bunday nazorat kalibrlarini tayyorlash uchun joizliklar kalibr-skobalarni tayyorlash uchun joizliklarga nisbatan unchalik katta bo‘lmaydi. ГОСТga binoan nazorat kalibr-shaybalari uchun joizliklar maydonlari belgilangan: PR kalibr-skobani nazorat qilish uchun - K-PR kontrkalibri va K-I kontrkalibri (eskirishni nazorat qilish uchun); NE skobani nazorat qilish uchun - K-NE kontrkalibri.

1-rasm. Chekli kalibrlar bilan detalar joizliklarini nazorat qilish cxemasi

a) kalibr skoba; b) kalibr probka






2-rasm. Teshiklar uchun kalibrlar joizlik maydonlarining joylashish sxemasi
Kalibrlarning markalanishi
Silliq kalibrlarga, odatda, markirovka qo‘yilishi kerak, unda nazorat qilinadigan detallarning parametrlari: nominal o‘lchami, joizlik maydonining ifodasi va chetki og‘ishlar, shuningdek, kalibrlarning shartli ifodalari ko‘rsatiladi. Markirovka kalibrlarga va kalibrlar o‘rnatilgan dastaklarga qo‘yiladi. Masalan, 50H8/fi8 o‘tqazish bilan biriktiriladigan detallarni nazorat qilish uchun kalibrlarga shunday markirovka qo‘yiladi:

PR kalibr-probkaga - «50H8PR», NE kalibr-probkaga – 50H8NE», PR probka tomonidan dastakga - «O» va «PR», dastakning o‘rtasida -«50NE» probka tomonidan - «NE» va «q0,039», Kalibr-skobada - «PR» va «0»ning o‘tkazadigan tomoni yaqinida, «NE» o‘tkazmaydigan tomoni yaqinida -«-0,039».

Download 7,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: