Metallurgiya kOmBinatı nawayi mámleketlik kánshilik instituti

Ámeliy shınıǵıw.

Tema : Zıyanlı zatlardiń atmosferada tarqalıw hám ruxsat etilgen shegaralıq muǵdarın esaplaw. (4 saat )
Shınıǵıwdıń maqseti: Studentlerge atmosfera hawasına tarqalıp atırǵan shań hám zıyanlı gazlardı esaplawdı úyretiw hám ruxsat etilgen shegaralıq muǵdar menen salıstırıw
Teoriyalıq bólim
Atmosfera jer ústi qatlamı pataslanıwınıń qáwipi dárejesin islep shıǵarıw kárxanası (zavod, IES, qazanxanalar hám t.b. z.) den taslanıp atırǵan záhárlizatlardıń jer ústi hawası quramındaǵı joqarı konsentraciyası Smax mg/m³ formulası menen esaplanadı.
Bunda Smax- taslama dereginen málim aralıqta hawa rayı sharayatı qolaysız bolǵan waqıtta belgilenedi. Hár bir túrdegi zıyanlı elementlar ushın Smax- sol elementtıń shegaralıq konsentraciyası (PDK, mg\m³) den aspawı, yaǵnıy Smax≤ PDK bolıwı shárt
Atmosfera hawasında bir waqtıniń ózinde bir neshe zıyanlı zatlardıń bolıwı hám olardıń ulıwma jıyındısınıń REMga qatnası birge teń yamasa kishi bolıwı kerek
Bul jerde: S₁ S₂, . . .. S_n- belgili bir tochkadaǵı zıyanlı zatlardıń muǵdarı mg/m³
PDK₁, PDK₂. .... PDKn zararli zatlardıń yo‘l qo‘yiladigan chegaralıq konsentratsiyasi mg/m³
Dóńgelek awızlı jeke derekler atmosferaǵa taslanıp atırǵan ıssı gazlı hawa aralaspasınan ibarat zararli zatlardıń jer ústi atmosferasındaǵı konsentratsiyasi S_max berilgen formula menen aniqlanadı.
(1)
Dóńgelek awızlı jeke derekler atmosferaǵa taslanıp atırǵan suwıq gazlı hawa aralaspasınan iborat zararli zatlardıń jer ústi atmosferasidaǵı konsentratsiyasi S_max berilgen formula bilan aniqlanadi.
(2)
Bul jerde: A - zararli zatlardıń atmosfera hawasına tarqalıwında olardıń atmosferadaǵı temperatura stratifikatsiyasina baylanıslı koeffitsenti. A-Orta Aziyanıń qubla bólimi ushın -240, Qazaqstan hám Orta Aziyanıń qalǵan aymaqları, Kavkaz, Moldaviya, Sibir, Uzaq Shıǵıs ushın-200, Ukraina uchun -160, MHDnıń Oraylıq Evropa bólimindegi úlkeler ushın 120 ǵa teń. M-atmosferaǵa tashlangan zıyanlı zatlar muǵdarı, M-niń úlkenligi korxonada bar bolǵan normalar aoki karxana texnologik joybarında ko‘rsatilgen muǵdarda esaplap anıqladi. F-atmosfera havosidaǵi zıyanlı zatlardıń shóktiriwdi esapqa alıwshı koeffitsent. Mayda zatlardıń aerozol va gazli zıyanlı zatlarda F 1ge teń dep qabul qilinadi. Tazalaw qurilmasinıń tazalaw quwatı 90% hám onnanjoqarı bo‘lganda chań hám qurum F=2, 75-90% payda etkende F=2,5 75%ten kem bo‘lǵanda F=3 dep qabıl qilinadi. Eger taslanbalarda suw parıbar bolsa, ho‘l chań bólekshelerinde kondensatsiya hám koagulyasiya hádiysesi gúzetilse, unda S tiń úlkenligi G‘=3 ga teń dep qabul qilinadi.