Metallarni payvandlash. Payvandlanuvchanlik

Elektron-nur bilan payvandlash
Payvandlanuvchi detallar bir-biriga zich yoki kichkina tirqish-zazor bilan vakuum kameraga joylab, unga katta tezlikdagi elektron-nur oqimi toboriladi. Elektronlar detalga kelib urilib, o’z kinetik energiyalarini issiqlik energiyasiga aylantirib, metallni eritadi. Bunda 5000-6000°S issiqlik chiqadi.

-rasm. Elektron nur oqimi katod I ni (rasm.) vakuum 133 (10^-4 – 10^-5) Pa da elektronlarning emissiyasi hisobiga bo’ladi. Bu elektrostatik va elektromagnit 4 bilan payvandlanayotgan detallarga yo’naltiriladi

Shuni aytish kerakki, no’rni juda kichik maybalanda foqusirovka qilish mumkin: d = 0,001 sm.

Bunda, erigan xajim cho’kirligini kengligiga nisbati L:t=20:1; Ikkinchi xil qilib aytganda, begiz bilan teshilgandek. Bunday erishni "kinjalniy" deyiladi "xanjar" erish.
Bu xossadan qattiq, mo’rt materiallarni teshishda, frezerovka qilishda, qirqishda ishlatiladi: rubin, olmoz, oyna, sapfir va h.k. Bu usul bilan qiyin eriydigan, kimyoviy aktiv va ularning qotishmalarini payvandlaydi: volfram, niobiy, sirkoniy, molibden va h.k. Yuqori legirlangan po’latlar; titan va alyumin qotishmalari ham payvandlanadi.
Xatto har xil metallarni va qotishmalarni ham payvandlash mumkin.
Eng kam qalinligi-payvandlash t_min== 0,02mm va t_max = 100mm.
Metallarni gazoviy payvandlash
Metallarni gaz alangasida payvandlashda issiqlik manbai sifatida, yenuvchi gazlarni ma’lum nisbatda kislorod bilan aralashtirib havoda yondirishda ajralgan alanga issikligidan foydalaniladi. Aralashtirish gaz garelkasida bo’ladi (rasm.).
Bu usul oddiy, qimmat uskunalarni talab qilmaydi. Lekin qizdirish tezligi past, issiqlik ta’sir qilish zonasi katta. Sifatli soq olish ishchi malakasiga bog’lik, alanganing quvvatig’a bog’lik. Yeqilgi sifatida 1) asetilen, 2) vodorod, 3) -neftig’az, 4) tabiiy gaz, 5) benzin va kerosin parlari va h.k. qo’llanishi mumkin. Payvandlashda asosan asetilen va vodorod qo’llaniladi. Qolganlari qirqishda.
Gorelkaga asetilen va kislorod ballonlardan keladi va unda aralashadi. Asetilen generatoridan ham kelishi mumkin. Undan chiqishda yonadi. Alanga issikligida asosiy metall qirralari va qo’shiladigan sim erib zagotovkalar orasidagi tirqish to’ladi va sovigach, qotib payvand choki hosil bo’ladi.
Kislorod baloni havo ranga buyaladi va qora rang harf bilan «kislorod» deb yoziladi. Asetilen baloni esa oq ranga boyalib qizil rang harf bilan asetilen deb yozadi.
Asetilen esa V_aset=1,5 MPa bosimda bo’ladi.
Balonlar har 5 yilda maxsus sinashdan utkaziladi.




-rasm. Gazaviy payvandlash sxemasi(a) va gaz baloni sxemasi(b):
1-asosiy metall; 2-qo’shiladigan sim; 3-gorelka; 4-alanga