Metallarni payvandlash. Payvandlanuvchanlik

Sovuqlayin payvandlash
Yuqori plastik metallar (alyuminiy, mis, qumush, titan va h.k.) ni [soro’qlayin (normal temperaturada ham va sovuqda ham) katta bosimda Plastik deformatsiyalashdan avval biriktiriladigan yuzalar tozalab, ggeqislanib, bosim ostida atomlari shu qadar bir-biriga yaqinlashtiriladiki, bunda atomlar bog’lanishi hisobiga ular payvandlanadilar.
Deformatsiya burtiklar 5 zagotovka 1 ichiga botirilib, puansonning yuzalari 3 zagotovkaga takalguncha olib boriladi.

-rasm. Sovuqlayin payvandlash sxemasi; a-nuqtaviy; b-punsonning formasiga qarab payvand choki nuqtalarining formasini o’zgarishi; v-ichi bosh detallarni payvandlash; 1-zagotovkalar; 2-yaxshilab tozalangan yuzalar; 3-puanson yuzasi; 4-puanson; 5-botiqlar

Bu usulda metall va qotishmalarning qalinligi δ = 0.2-15mm bo’lgan zagotovkalar payvandlanadi. Deformatsiya kuchi material tarkibiga va qalinligiga bog’lik: R=150-1000 MPa.

Ishqalash usuli bilan payvandlash
Payvandlanuvchi yuzalar tozalanib, bir-biriga nisbatan surib itkalash kerak, yetarli bosim ostida. Ishqalinish natijasida katta issiqlik paydo bo’ladi: ishqalinuvchi yuzalarning plastikligi oshib, oraliqda plenekalar siqilib chiqib ketadi. Shu dakikada ishqalash birdan guxtatilib, katta kuch bilan bir-biriga siqiladi. Ajralmaydigan puxta chok gayer (rasm.lar).
Bu usul bilan bir xil va har xil materiallarni ham payvandlash mumkin: masalan, mis bilan po’lat, alyumin bilan titan va h.k. Qirqish asboblarini olishda ko’p qo’llanadi: sverlo, metchiq. Bu usulda sarf bo’ladigan energiya kontaktaviy uchma-uch payvandlashga nisbatan 5-10 barobar kam.

-rasm. Ishqalab payvandlash sxemalari: a-bitta detalni aylantirib ;b-ikkala detalni aylantirib;v-aylanu vchi qo’shimcha bilan; g-bitta detalni oldinma-ketin harakati bilan

-rasm. Ishqalab payvandlangan payvand birikmalar turlari: a-ikkita sterjenni; b-ikkita trubani; v-sterjenni truba bilan; g-sterjenni listga; d-trubani listga; e-sterjenni qalin detalga payvandlash