Metallarni payvandlash. Payvandlanuvchanlik

Yig’ilgan energiya bilan payvandlash
Mohiyati shundan iboratki, elektr energiyasi biror moslamaga yig’iladi va kerak bo’lganda payvandlash zonasiga qisqa vaqt ichida beriladi. Moslama to’xtovsiz energiyaga to’lib turadi-zaryadqalinib turadi (elektrlashib turadi). Payvandlash davrida energiyadan bushaydi eazryadqalinadi (elektrsizlanadi).
Buni katta mohiyati shundaki, berilayotgan tokni xoxlagan ulushda beriladi, uni keragiga moslash mumkin.
Yig’ilgan energiya 4 xil bo’ladi: a. kondensatorli; b. elektromagnitli; v. inersiyali; g. akkumulyatorli.


-rasm. Portlatish bilan payvandlash sxemasi: 1-detonator; 2-portlovchi modda; 3-plastinka; 4-zagotovka

Bu usulda yo’naltirilgan portlashdan foydalaniladi. Payvandlanuvchi zagotovkalar 3 va 4 bir-biriga nisbatan burchak (α) ostida o’rnatiladi. Burchakning uch tomoniga detonatr 1 o’rnatiladi. Moddaning portlashi natijasida plastik 3 zagotoaka 4 tomon katta tezdikda (1.5-2,0 km/sek) harakatlanadi. Bunday katta tezlikda harakatlanuvchi zagotovka-plastinka 2 har bir dakikada zagotovka-plastinka 4 ga tartibli urilib bir chekkadan payvandlanib boradi. Zagotovkalarning urilgan yuzalarida metall oqadi: atomlar aro kuchlar ta’sir qiladi, butun yuza bo’yicha puxta birikma-chok hosil bo’ladi. Bunda har ikkala yuzaning urilishida burchak uchidan yuzadagi oksid pardalar iflosliklar purqilib chiqib ketadi.

Bu usul bimetallarni olishda ko’p ishlatiladi. Konstruksion po’latlarning yuzasini alohida fizikaviy va kimyoviy xossali metall va qotishmalar bilan qoplashdi-plakirovkada, har xil materiallarni paivandlashda ishlatiladi.

-rasm. Ochiq maydonda portlatib payvandlash


Mexanik payvandlash. Boshqa usullar
1. Sovuqlayin payvandlash.
2. Ishqalash usuli bilan payvandlash.
3. Ultratovush vositasida payvandlash.
4.Elektron-nur, portilatish bilan payvandlash.
5. Har-xil metall va qotishmalarni payvandlash texnologiyasi: Al; Ti; Mo; Nb; Si; legirlangan, maxsus po’latlar.
6. Termik ta’sir qilish zonasi.
7. Payvand choklarida uchraydigan asosiy nuqsonlar, ularni hosil bo’lish sabablari va oldini olish.