Amplituda manipulyatsiyasi (AMn) - tashuvchi signal amplitudasini sath bo‘yicha diskret o‘zgarishiga aytiladi. Oddiyroq holda bir sathda (qiymatda) signal tashuvchisi mavjud, boshqasida esa uning yo‘qligidir. Amplituda manipulyatsiyasining uzatish qurilmalaridagi quvvat qiymatlari orasidagi keskin farqning mavjudligi.
Chastotali manipulyatsiya (CHMn) - tashuvchi signal chastotasining diskret o‘zgarishi va ayni vaqtda signal amplitudasi o‘zgarmas bo‘lishi.
Fazali manipulyatsiya (FMn) -tashuvchi signal fazasining diskret o‘zgarishi. Oddiy holatga tashuvchi ikki faza qiymatga 00 va 1800 ega bo‘ladi. Qabul qilgichda kogerent detektorlash, ya’ni uzatuvchi qurilma bilan qabul qilgich fazalari sinxronizatsiyalangan yoki osonroq holda sinxronizatsiyalanmagan kogerentmas detektorlash bo‘lishi mumuin.
Kogerentmas detektorlashda ko‘pincha nisbiy faza manipulyatsiyasi qo‘llaniladi, bunda har bir qabul qilingan tashuvchi signal fazalari boshlang‘ich absolyut faza bilan solishtiriladi va xulosa chiqariladi.
Chastota polosasining samaradorligini oshirish uchun aloqa kanalida ko‘p pozitsiyali faza manipulyatsiyasi qo‘llaniladi.
5.4- rasmda to‘rt va sakkiz pozitsiyali FMn ko‘rsatilgan.
To‘rt pozitsiyali FMn birdaniga 2 ta bit uzatishga imkon beradi va bu chastota polosani samaradorligini 2 barobar oshirishga xizmat qiladi. Sakkiz pozitsiyali manipulyatsiyadan foydalanganda esa birdaniga 3ta simvol qiymati uzatilishi mumkin. Bunda tashuvchi signalning fazalari orasidagi siljishning diskret qiymatlari 450 teng. Bunday holatda chastota polosasi qo‘llanishining samaradorligi oddiy ikki pozitsiyali FMn ga nisbatan 3 barobarga ko‘tariladi.
Uzatilayotgan kodlash kombinatsiyasini joylashtirish uchun Grey manipulyatsiyasidan foydalaniladi, bunda qo'shni pozitsiyalar bitta bitga farq qilishi belgilangan. Shu sabab, xalaqitlar tasirida fazaning to‘g‘ri qiymati o‘zgarib, o‘rniga qo'shnisi aniqlansa, demodelyatsiya chiqishidagi ikkilik simvollari ketma ketligida faqat bitta xatolik mavjud bo‘ladi, bu o‘z navbatida dekoderdagi korrektorda to‘g‘irlanadi.
5.4-rasm. To‘rt pozitsiyali (a) va sakkiz pozitsiyali (b) fazali manipulyatsiya.
Faza manipulyatsiyasi DVB - S standartida, sun’iy yo‘ldoshlardan raqamli televideniyeni uzatishda qo‘llaniladi.
Yana bir modulyatsiya, raqamli televizion signallarni uzatishda keng qo‘llanuvchi tur - ko‘p pozitsiyali kvadraturaviy amplituda manipulyatsiya (KAMn). Ma’lumki, kvadraturaviy amplituda manipulyatsiyasi bir vaqtda ikki signallar Ui (inphase) va Uq (quadrature) bilan tashuvchi signal chastotasida ω0, ikkita kvadratli tarkibiy tashkil etuvchilar bilan modulyatsiyalash va ularning yig‘indisiga teng signalni olishdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |