Menejmentga kirish

Muhokama savollari 
1. Qanday turdagi boshqaruv – feedforward, concurrent yoki feedback – bu 
holat uchun foydali boʻlishi munkin deb oʻylaysiz? Tanlovizdi tushuntirib bering. 
2. Qanaqangi tezkor chora koʻrilgan bunday holarda? Boshlangʻich chora 
haqida nima deysiz? 
3. Britaniya Havo Yoʻllari boshqaruvi yanada unumdor boʻlishi munkinmidi? 
Qanday? 
4. Axborot boshqaruvchi bu holatda qanday muhimlikni oladi? Is’temolchi 
aloqalari boshqaruvichi? 
6-mavzu: Zamonaviy menejer 
TOO BIG TO CHANGE
(oʻzgartirish uchun oʻta katta) 
Uni hech kim tasavvur qilmas edi. Bu yillardan soʻng, u muvaffaqqiyatsizlikka 
uchrash uchun kattalik qiladi deb oʻyladilar. Biroq, 2009-yilning 1-iyunida General 
Motors Korporatsiyasi bankrotga uchradi va bu sanoat tarixidagi 2-eng katta 
bankrotlik edi. 2004-yildan beri foydaga erisha olmayotgan GM 172 milliard dollar 
qarzi va82 milliard dollarlik mol-mulki borligini e’lon qildi. Istalgan biznes talabasi 
oʻziga aytishi mumkin boʻlganidek, bu raqamalar balansga toʻg`ri kelmaydi ayniqsa, 
kompaniya’ning “equity”si yetarlicha kichik boʻlsa. 
2009-yilning 30-martida GM ning bosh boshqaruvchisi sifatida saylangan Fritz 
Henderson “numbers guy” edi biroq, u kompaniya’ning madaniyati oʻzgartirilishi 
kerakligini bilar edi. Uning yangi tashkiliy madaniyati haqidagi farazi 4 ta 
koʻrsatmaga boʻg`liq edi: risk olish, hisobot beruvchi, tezlik va xaridor mahsuloti 
etibori. Muammo shunda ediki, GM oldinlari ham miksed muvaffaqqiyat bilan oʻzini 
boshqattadan kashf qilishga ham harakat qilgan edi. “GMning oʻtmishi madaniyatni 
oʻzgartirish haqidagi doimiy gaplar bilan toʻlib toshgan edi….. U brendlar, boʻlimlar 
va viloyatlar oʻzini-oʻzi boshqarish va federtsiya ichidagi raqobatlashuvchi shtatlarda 
byuokratik kompaniyalar boʻylab madaniy oʻzgarishni tashkil etishga jon jahdi bilan 
harakat harakat qilgan.” Biroq, GMning boshqaruvchilari bu safar boshqacha boʻladi 
deb ta’kidladilar. Barchasiga qaramasdan, bankrotlik va kuchli boshqaruvning 
tanlangan bartarafligi bore di. Narsalar rostdan ham oʻzgarayotgan edimi?Uning 

---

304 
yaxshi maqsad qilingan rejasiga qaramasdan Henderson 2009-yilning 1-dekabrida 
kengash tomonidan oʻz vazifasidan ozod etildi.Bazilar uni kompaniuya’ni 
oʻzgartirish darajasida qatiy emas deb topdilar (oʻyladilar). Uni oʻrnini egallagan 
shaxs Obama adminstratsiyasining bankrotlikdan soʻng avtomobil ishlab 
chiqaruvchilarining qayta tiklanishlarini nazorat qiluvchi “avtomobil bodshosi” Ed 
Whitacre edi va u AT&T ning yaxshi xurmat qozonib nafaqaga chiqqan va raisi edi. 
GM ning “zoʻr berib ishlangan” madaniyatini oʻzgartirishda Whitacre duch 
keladigan qiyinchiliklar judayam katta. Bosh direktor va boshqa bosh 
boshqaruvchilarning yaqinda boʻlib oʻtgan majlisi nima uchun bundayligi koʻrsatadi. 
Majlis avtomobil va yuk mashinalarining yangi avlodlari uchun boʻlgan rejalarni 
tasdiqlash uchun oʻtkazildi. Boshqaruvchilar oʻzlari tayyorlagan barcha rasmlar, 
jadvallar va moliyaviy hisob-kitoblar (loyihalar) ini koʻrsatib boʻlmaslaridan 
Whitacre nima uchun ular birinchi navbatda majlis qilayotganliklarini soʻrash uchun 
ularni toʻxtatdi. “Barchangiz buni barchasini astoydil tekshirib chiqdilaring, 
fikrimcha sizlar birorta foydsiz va foyda keltirmaydigan narsani isbotlab bermoqchi 
emassizlar, xoʻsh nima uchun oxirgi qarorni qabul qilmaysizlar?” U rejalarni 
koʻrsatilishi va taklif qilinishiga imkon berdi va odatiy juma kengashi tarqatildi. Va 
buni amalga oshirgan faqatgina bosh boshqaruvchilar emas. Ilgarilari, hattoki kichik 
qarorlar ham komissiyadan komissiyaga oʻtib astoydil oʻylab koʻrilar edi. Whitacre 
buni oʻzgartirishga harakat qilmoqda. Boshqaruv va qaror qabul qilishni GM ning 
“multilayered” tashkilotiga yuklash va byuokratikani yoʻq qilish Whitacre harakatv 
qilayotgan madaniy oʻzgarishlarning katta qismlari hisoblanadi. GM ning kuchli 
korporativ madaniyatini oʻzgartirish oson kechmasligi tayin biroq, agar GM yana 
oldingidek “automotive icon” boʻlmoqchi boʻlsa, bu muhimdir. 
Whitacre kirishgan oʻzgarishlar bilan, GM 2010-yilning boshlang`ich ikki 
choraklarida foydaga erishdi. Uning maqsadi birga boʻlganligi tufayli, Whitacre 
2010-yilning erta avgustida bosh direktorlik maqomidan ketdi va direktorlar 
kengashining azosi boʻlgan Daniel Akerson uning oʻrmini egalladi.