"menejment va marketing" kafedrasi abduraxmanova komila kabulovna "menejer mehnatini tashkil etishda boshqaruvni

 
1.3. Rivojlangan mamalakatlar kompaniyalarida menejer mehnatini 
tashkil etish modellari 
 
Yapon menejerlarining qator ilmiy tadqiqotlarida yapon boshqaruv 
tizimining shakillanishida milly xususiyat, ijtimoiy madaniy an‘ana, falsafiy va 
dzen-budda ta‘limotlari hal qiluvchi rol o‘ynagani ta‘kidlanadi. Biropq yapon 
jamoasining qarishi menejerlarni umr bo‘yi ishga yollash g‘oyasini yangilash 
haqida o‘ylantirb qo‘ymoqda.
Yapon menejeri Satoru Takayama yozishicha: ―Yapon firmalarining 
xodimlari kamdan kam dam olish kunini oladi. Ular hatto kasal bo‘lganda ham 
ishlashni davom ettiradi. Yapon ishchisi ma‘muriyatining topshirig‘i haqidagi 
buyrug‘iga ikkilanmasdan bo‘ysunadi. Chunki u ma‘sulyatni yaxshi xis etadi‖.
―Ringisey‖ qarorni qabul qilish tizimi: Aksariyat yirik yapon 
kompaniyalarida ―Ringisey‖ strategik qarorini qabul qilish tizimi qo‘llaniladi. Bu 
tizm loyihalarni chuqur va pishiq ishlab chiqishni, ijodiy faoliyatda barcha 
yetakchi xodimlar ishtirokini ta‘minlaydi.

---

24 
―Ringisey‖ tizimi boshqaruvning barcha pog‘onalarida qarorlarning 
muvofiqlanishini nazarda tutadi. Turli hil bo‘linmalardagi oddiy xodimlar o‘rtasida 
konsultatsiya va muhokama o‘tkaziladi. Keyinchalik umumlashgan tahlil va 
takliflar yuqori pog‘onaga yuboriladi va undan so‘ng korxona boshliqlari qo‘liga 
tegadi. Buning natijasida boshqaruv qarorlarining loyixasi bilan turli hil 
pog‘onadagi rahbarlar tanishib oladi. Qabul qilingan qaror mas‘uliyati bevosita 
korxona rahbari zimmasiga emas, balki barcha bo‘linma boshliqlari zimmasiga 
tushadi. Strategic yoki muhim boshqaruv qarorini bu tarzda qabul qilish murakkab 
bo‘lib uzoq muddatga cho‘ziladi, lekin loyihani amalgam oshirish jarayoni tez 
kechib, xech qanday muhokamaga yoki ijrochilar ishlarini muvofiqlashtirishga 
hojat qolmaydi.
Yapon boshqaruv san‘atining uslublari:
 
yuqorida keltirilgan yapon 
menejmentining tizim va tamoyillarini chuqur va har tomonlama o‘rganish 
boshqaruv san‘atini rivojlanishida katta ahamiyatga ega. Ular shaxs va jamoani 
boshqaruv san‘ati uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Shakllanayotgan o‘zbek 
boshqaruv maktabi g‘arb boshqaruv san‘atidan ko‘p foydali tomonlarini 
o‘zlashtirib kelmoqda. Bu ishda Yaponiya menejmenti juda katta yordam berishi 
aniqdir. Yaponiya menejmentini tadbiq etgan barcha mualliflar uning o‘ziga 
xosligi xodimlarni firma bilan teng bo‘lishidadir, deb ta‘kidladilar. Yapon 
boshqaruv tizimi ushbu tenglashtirishni kuchaytirishga harakat qiladi va natijada 
o‘ziga xos ahloqiy qadriyatlar yuzaga keladi, bu esa mehnat samardorligini 
oshirishga zamin yaratadi. Ushbu konsepsiyaning to‘g‘riligi, odilligi, oqilligi 
haqida munozara yuritish befoydadir, chunki boshqaruv tizimi Yaponiyaning 
Jahon iqtisodiyotida muvafaqqiyatni ta‘minlay oladi.