"menejment va iqtisodiyot"

Tashkiliy  ta'sir  ko’rsatish  boshqariladigan  ob'yekt  (korxona)ni  loyihalash 
bosqichidan boshlanadi. So’ngra reglamentlash,  me’yorlash ishlari  bajariladi. 
 
Tashkiliy-ma’muriy  usullar 
Tashkiliy  ta'sir 
ko’rsatish usullari 
 
Farmoyish  berish 
shakllari 
Loyihalash 
 
Reglamentlash 
 
Qo’llanmalar 
tayyorlash  va h.k.z. 
 
Me’yorlash 
 
Buyruq  chiqarish 
 
Farmoyish  berish 
 
Ko’rsatmalar  berish 
va h.k.z. 
 
Qaror qilish 
 
8.2-chizma.Tashkiliy-ma’muriy  usul  shakllari. 

---

140 
 
Farmoyishli  ta’sir  o’tkazish  shaklida  boshqarish  buyruq  va  farmoyishlar 
vositasida olib boriladi.    
Farmoyishli ta’sir o’tkazish shakllari: 
1.  Direktiva  -  bu  usul  har  bir  rahbarning,  ijrochining  va  boshqaruvchi  organning 
burchlari,  huquqlari  va  mas’uliyatini  aniq  belgilashga  asoslanadi.  Bular 
lavozim  yo’riqnomalari  turli  boshqarish  bo’g’inlarining  funktsiyalari  va 
vazifalari  to’g’risidagi nizomlar  bilan  qonunlashtiriladi.    
2.  Buyruq  –  bu  korxona  rahbari,  u  bo’lmaganda  uning  o’rinbosari  chiqaradigan 
davlat  boshqaruvi  hujjatidir.  Buyruq  mazkur  organ  (tashkilot)  vakolati 
doirasida,  amaldagi  qonunlar,  yuqori  organlar  qaror  va  farmoyishlari  asosida 
shu  qaror  va  farmoyishlarni  ijro  etish  uchun chiqariladi.   Buyruq huquqiy hujjat 
bo’lib, uni ijro  etish majburiydir. 
3.  Ko’rsatma  –  bu  aniq  ijrochilarga  yoki  aniq  ish  yuzasidan  beriladifan 
boshqarish  qarorlarining  tashkiliy  huquqiy  shaklidir.  Ko’rsatmalarda  shaxsga 
buyruqni  amalga  oshirish  uchun  qanday  ish  olib  borish,  qanday  natijalarga 
erishish  zarurligi  tushuntiriladi  va maslahat  beriladi.    
4.  Farmoyish  –  bu  barcha  boshqaruv  organlari  ma’muriyati  tomonidan  tezkor 
joriy  masalalar  bo’yicha  beriladigan  boshqaruv  hujjatidir.  Farmoyishning 
buyruqdan  farqi  shundaki,  u  xususiy  masalalarni  hal  etishga  qaratiladi  va 
direktor,  o’rinbosarlari,  bo’lim  boshlig’i,  master,  funktsional  xizmatlar 
boshliqlari  tomonidan o’z vakolati doirasida chiqariladi.      
5.  Rezolyutsiya  –  bu  yig’ilish,  majlis,  konferetsiyalarda  muhokama  qilingan 
masalalar  yuzasidan  qabul  qilingan  qarordir.  Hujjatga  mansabdor  shaxs 
tomonidan  ijro  etish  uchun  yoki  ijro  etmaslik  to’g’risida  yozilgan  yozuv  ham  
rezolyutsiya  hisoblanadi  va  boshqaruvning  quyi  bo’g’inlari  tomonidan 
bajarilishi  majburiydir.