Menejment nazariyasi

8.2.  Boshqaruv  apparati  m ehnatini  m aqbullashtirish
Boshqaruv  apparati  m ehnatini  m aqbullashtirishga  yagona  yon- 
dashuvni  ta ’minlash  maqsadida  ta’rif-malaka  m a ’lum otnom asi  ham

---

qo‘llanilib,  ularda  xodim lar  bajarishi  lozim   bo'lgan  ishlar  hajm i 
murakkabligi,  rahbarlik  lavozimi,  turli  boshqaruvchilik  vazifalarini 
bajaruvchilar uchun talab etiladigan daraja hamda ish staji ko'rsatiladi.
M enejm ent ishi  texnologiyasida ish vaqtining katta qismi  (7 7 % ) 
hujjatlar  bilan  ishlashga  sarflanadi.  Shu  sababli  hujjatlar  almashinu- 
vini  doimo  takomillashtirib  borish  lozim.
Menejer mehnatiga,  shuningdek,  korxona va  tashkilotda axborot 
oqimlari  yo'nalishi  va  hujjatlar  aylanish  texnologiyasi  m aqbulligi 
ham  katta  ta ’sir  ko'rsatadi.  Bu  yerda  hujjatlar  o'tadigan  bosqichlar 
sonini  ularni  birlashtirish  natijasida  qisqartirish  katta  samara  berib, 
natijada  asoslanmagan  muvofiqlashtiruv  bartaraf  etiladi.  Agar  mu- 
vofiqlashtirish  m u h im   bo‘lsa,  hujjatlar  o'tish  bosqichlari  o'rnini 
almashtirish  ham  yaxshi  natija  beradi.
Hujjatlar  almashinuviga  ketadigan  vaqtni  qisqartirish  maqsadi- 
da  o'tish  texnologiyasi,  axborot  uzatilishining  maqbul  yo‘llari  belgi- 
lanadi.  Rahbar  faqat  boshqalarga  topshirish  m um kin   bo‘lm agan 
hujjatlarga  imzo  chekadi.  X atlar  tayyorlash  bilan  bog'liq  ish  vaqti- 
ni  tejashda  maxsus  nam unali  m atnlar,  standart  varaqlardan  foy- 
dalanish  katta  aham iyatga  ega.  Korxona  va  tashkilotlar  o'rtasida 
yozishmalarda  kelgan  hujjatni javobi  bilan  qaytarish  keng qo'llaniladi.
H ujjatlarni  birxillashtirish  va  standartlash  menejer  m ehnatini 
tashkil  etishning  m uhim   yo'nalishidir.  Standart  varaqlarni  qo‘llash 
xatolar  kamayishiga  va  natijada 
boshqaruv  xarajatlari  qisqarishi- 
ga  olib  keladi.
Axborot  hajm i  m untazam   ortib  borayotgan  sharoitda  menejer 
mehnatini  mexanizatsiyalash  va  avtomatlashtirish,  ayniqsa,  muhim- 
dir.  M utaxassislar  fikriga  ko‘ra,  boshqaruv  apparatida  tashkiliy  va 
hisoblash  mashinasi,  aloqa  vositalari  yordamida  7 %   ishni  mexani­
zatsiyalash  m um kin  ekan.  Menejer  mehnatini  takomillashtirishning 
m uhim   yo'nalishi  ish  joyini  maqbul  tashkil  etish  va  eng  avvalo, 
m ehnat  x ususiyatlarini,  b o 'lin m a la rn in g   o'zaro  aloqasini  ishlar 
muhimligini  hisobga  olgan  holda  joylashtirishdir.  Ish  stollari,  uskuna, 
javon,  kartotekalar  qulay  va  qo‘l  yetadigan  qilib  joylashtirilishi  kerak.
Ish  joylari  joylashtirilishi  va  ularni  texnika  vositalari  hamda 
yordamchi  uskunalar  bilan  jihozlashda  uzluksiz  ishlashni  ta'm inlash 
talablari  hisobga  olinishi  kerak.  Tajribadan  m a ’lum ki.  ish  joyini

---

texnologiya,  ergonomika,  psixofiziologiya,  estetika  talablariga  mu- 
vofiq  joylashtirish  m ehnat  unumdorligini  oshirish  (5 %   va  undan 
ko‘pga)  im konini  beradi.
Boshqaruv  apparati  mehnati  uchun  sanitar-gigiena  m e ’yorlari, 
temperatura,  namlik, yoruqlik me’yorlari, shovqin darajasi,  shuningdek, 
mehnat  va  dam  olish  tartiblarini  hisobga  olgan  holda  sharoit  yara- 
tish  m uhim   aham iyatga  ega.