Menejment nazariyasi

9.2.  Menejment  texnikasi  tushunchasi  va  tasnifi
Menejment  texnikasi 
-  bu  aqliy  mehnat  texnikasi,  menej­
ment  tizimida  axborotni  qayta  ishlash  texnikasidir.  Texnika  vosita- 
lari  qanchalik  takom illashgan  bo'lsa,  m enejm ent  texnologiyasi, 
menejment  m ehnatini  tashkil  etish  va  butun  menejment  jarayoni 
shunchalik  samarali  bo'ladi.
Hisoblarga  asosan  m amlakat  iqtisodiyotini  maqbul  boshqarish 
uchun  yil  davomida  10  ta  elementar  arifmetik  operatsiya  bajarish 
zarur  bo'lsa,  boshqaruv  apparati  xodimlari  10  ta,  ya’ni  10  m ing 
marta  kam  operatsiya  bajarish  qobiliyatiga  ega  ekanlar.  Bu  muam- 
moni  muvaffaqiyatli  hal  etish  uchun  m enejm ent  mehnatini  takomil- 
lashtirish,  axborot  to'plash  hamda  qayta  ishlashni  mexanizatsiya- 
lash  va  avtomatlashtirish  zarur.
M enejm ent  texnikasini  faqat  hisoblash  mashinalari  bilangina 
bog'lash  noto'g'ridir.  Dastlabki  texnika  vositalari  100  yil  burun 
paydo  bo'lgan  ruchka,  chizg'ichdan  tortib  E H M   va  kompyuter- 
gacha  bo'lgan  texnika  vositalarini  quyidagi  ikki  guruhga  ajratish 
m um kin:  orgtexnika  va  hisoblash  mashinalari.
Orgtexnika  vositalariga  juda  turli-tuman  uskuna  va  qurollar 
(oddiy  qurol  va  vosita,  axborot  olish  va  qayta  ishlash,  ko'chirish, 
ko'paytirish,  aloqa  vositalari  va  axborot  uzatish,  xizm at  ko'rsatish, 
xizmat  xonalari  uskunalari)  kiradi.  M enejm ent  mehnati  turli  oddiy 
qurol  va  uskunalardan  (qalam,  ruchka,  idora  daftarlari,  jadval,  grafik

---

va  boshqalar)  foydalanishga  asoslanadi.  E ng so'nggi  avloddagi  E H M  
va  kompyuterlar oddiy  texnika  vositalari  (qalam  va  chizg‘ich)  o'rnini 
to ‘liq  bosa  olmaydi.  Q ulay,  oddiy,  chidam li  bu  vositalar  texnika 
vositalari  singari  juda  m uhim dir.
O ddiy  qurol  va  uskunalarni  axborotni  qayta  ishlash  bosqich- 
lari  bo‘yicha  guruhlarga  ajratish  m um kin.  Bu,  avvalo,  yozuv  vosi­
talari  (qalam,  ruchka,  mo'yqalam,  trafaret),  tasvir  vositalari  (grafik, 
diagramma,  nazorat  va  nozirlik  oynalari,  marshrut  sxemalari),  huj- 
jatlar saqlash  vositalari  (tokcha,  konvert,  kartoteka  va  h.k.),  axborot 
qabul  qilish  va  m ustahkam lash  vositalari  (tarozi,  soat,  hisob  mashi- 
nasi,  o'lchov  vositalari,  ko'chiruvchi  mashinalar),  aloqa  vositalari 
(telefon,  A S,  rahbar  va  dispetcher  kom m utatori,  radio  aloqa,  radio- 
fon,  signal  uskunalari,  ovoz  berish  uskunalari),  axborot  uzatuvchi- 
lar  (ovoz,  nur,  kartochka,  oyna,  metall),  menejment  mashinalarida 
qo'llaniladigan  axborot  uzatuvchilar  (disklar,  qog'oz).