Менежмент” фанидан маърузалар матни

8.4. Ходимларни бошқариш
Ходимларга ишлаб чиқариш ёки бошқарув операцияларини бажарувчи ва меҳнат воситаларидан фойдаланиш билан мехнат предметини қайта ишлаш билан банд бўлган барча ишловчилар киради. Ходимлардан қуйидагилар ажратиладилар: ишчилар, раҳбарлар, мутахассислар ва техник ижрочилар.
Ходимларни бошқариш- бу жамоа ва алоҳида ходимларга улардан мувофиқ фойдаланиш, уларни фаолият юритиши ва ривожланиши бўйича мақсадга қаратилган, ташкилот мақсадларига эришишга йўналтирилган таъсир кўрсатишдир.
Ходимларни бошқаришнинг технологик жараёни қуйидагиларни ўз ичига олади:
- одам ресурсларини режалаштириш;
- ходимларни танлаш;
- ходимларни танлаб олиш ва баҳолаш;
- ходимларга ҳақ тўлаш ва рағбатлантириш;
- касбга қайта йўналтириш ва мослашув;
- ходимларни ривожланиши;
- мавжуд ходимларни баҳолаш ;
- раҳбар ходимларни тайёрлаш, мартабани режалаштириш ;
- кўтариш, пасайтириш, бошқа ишга ўтказиш, ишдан бўшатиш;
- ходимлардан фойдаланиш.
Ҳаммадан аввал, ташкилотнинг ходимларга бўлғувси эҳтиёжларини режалаштириш туради. Уларнинг асосида қуйдагилар ётади:

• 
  ташкилотнинг ишлаб чиқариш дастури;
  
• 
  маҳсулотни ишлаб чикариш (сотиш)ни режалаштириш стратегияси;
  

-ташкилот ходимларининг вужудга келган таъминланганлиги, тузилиши ва сифати;
Ташкилотнинг келгувси даврдаги ходимларга эҳтиёжларини режалаштиришда ҳисоблаш усули, эксперт баҳолари усули ва экстрополяциялаш усулидан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. Режани қуйидагилар кесмасида туркумлаштириш керак:

• 
  мутахассисликлар;
  
• 
  даврлар;
  
• 
  ходимларни жалб қилиш манбалари.
  

Шундан кейин режани бажарилиши амалга оширилади. Кейин ходимларни танлаш келади. У бўш ўринларга муносиб номзодларни топиш жараёнидан иборат бўлади. Ходимларни тўғри танлашга бир томондан бўш ловозимга расмий талаблар, бошқа томондан– ходимлар ҳақидаги ахборотларни, уларни асосланган равишда бирлаштиришни бажариш учун мавжудлиги асос бўлади.
Ташкилот ходимларининг танлаш жараёни ўз ичига қуйидаги босқичларни олиши мумкин:
- ташкилотнинг ходимларга эҳтиёжи режасини ишлаб чиқариш;
- ишчи кучи бозорининг ҳақиқий мониторинги;
-линияли менежер томонидан ходимлар бўлимига буюртмани тузилиши;
- номзодга талабларни белгиланиш;
- компаниянинг ичидан ва ташқарисидан қидириш;
- ходимларни танлаш;
- ходимларни баҳолаш.