Меҳнат ва касб таълими

1-rasm. “Boyqush” belgisining misr yozuvida soddalashtirilishi. 
Zamonaviy alifbodagi harflar yozuvlarning uzoq va murakkab rivojlanish 
jarayonining natijasi hisoblanadi. Alifbodagi har bir harfning shakli ixtiyoriy 
bo‘lmasdan ma’lum bir ieroglifni soddalashtirish yo‘li bilan hosil qilingan. 
Masalan, sher (qad. Misr tilida – “labu”)ning soddalashtirilgan figurasi L harfi va 
tovushini; burgut (qad. Misr tilida – “axom”) figurasini soddalashtirib – A harfi va 
tovushi kabi tartibda tovush va harflar yaratilgan [1]. 
Standart shriftlarga nisbatan badiiy, mavzuli va kalligrafik shriftlarni 
bajarishda juda ko‘p turdagi asboblar va materiallar ishlatiladi. Bu asbob va 
materiallar turlari va tarkibida shriftchi-rassom fantaziyasiga bog‘liq holda 
kutilmagan asbob va jihozlardan foydalanilishi ham mumkin. 
2-rasm. Shrift yozishda qo‘llaniladigan asboblar.
1-duradgorlik qalami; 2-3- sintetik mo‘yqalam; 4-o‘tkir uchli mo‘yqalam;
5-rasm solish uchun ruchka; 6-prujinasimon ruchka; 7-metall peroli ruchka;
8-to‘mtoq uchli flomaster; 9-kalligrafik avtoruchka 
Harflarni batafsil tahriri va har bir elementni aniq yozilish tartibini ko‘rib 
chiqamiz. Harflarning balandligi va enini aniqlashda kvadrat va aylanadan, harflar 

---

115 
balandligining nisbatlaridan (peroning 10 ta bo‘lagi) hamda asosiy vertikal 
elementning enidan (peroning bitta bo‘lagi, ya’ni I harfi) kelib chiqamiz [2]. 
3-shakl. Rim klassik yozuvida harflarning yozilish shakli va o‘lchamlarining 
aniqlanishi 
 
Quyidagi shaklda rim klassik yozuvi elementlari tasvirlangan. Talabalar 
ushbu elementlarni to’g’ri bajarishni o‘rganish orqali shriftlarni talab darajasida 
yozish malakalarini egallashida muxim o’rin e‘gallaydi [2]. 
4-rasm. Rim klassik yozuvi elementlari. 
O‘quv mashg‘ulotlari davomida talabalarda shrift va kalligrafik yozuvlarni 
bajarish ko‘nikma va malakalarini shakllantirish maqsadida turli mashqlar 
(bevosita amaliy mashg‘ulotlarda), individual grafik topshiriqlar hamda ijodiy 
xarakterdagi topshiriq-loyihalarni bajarish ham rejalashtirilgan. Bunda yozuvlarni 
naqshlar va turli tasvirlar bilan kombinatsiyalashtirib bajarish, ulardan amaliy 
foydalanish malakalarini shakllantirishga alohida e’tibor qaratiladi.