|
Ostki ipning
uzilishi
Nima uchun?
Nima
uchun?
Nima
uchun?
Nima uchun?
Nima uchun?
Nima uchun?
Nima uchun?
Nima uchun?
Nima uchun?
109
Pedagogik texnologiya muayyan ijtimoiy ehtiyojlar talab qilayotgan yangi
sifat o’zgarishlarini samarali shakllantiruvchi va biror maqsadga yo’naltirilgan
o’quv jarayonini tizimli ko’rib, o’qituvchining o’qitish vositalari yordamida
o’quvchilarga muayyan sharoitda va jarayonda ko’rsatadigan ta’sirini nazarda
tutadigan va o’qitish natijasini baholovchi texnologiyalashgan ta’lim tadbiridir.
Shunday ekan, yuqorida keltirilgan fikrlardan foydalanib texnologiya fanida
grafikli organayzerlardan “Tikuvchilik jihozlari” darslarida qo’llanilishini “Tikuv
mashinalarida sodir bo’ladigan nuqsonlar va ularni bartaraf etish yo’llari”
mavzusida ko’rib chiqamiz:
“Baliq skeleti” chizmasini tuzish qoidalari:
Baliqning yuqori suyagida kichik muammoni ifodalang.
Baliqning pastki suyagida esa kichik muammolarni keltirib chiqaruvchi
dalillarni yozing.
1. Nima uchun tikishda nosozliklar kelib chiqadi? “Nima uchun
sxemasi”da tasvirlang.
Ipl
ar
ga
zl
am
a
us
ti
da
c
ha
li
shs
a
Ipl
ar
ye
ta
rl
i
da
ra
ja
da
t
o
rt
il
m
aga
n
Tikuv
mashinasi
ishidagi
nuqsonlarning
paydo
bo’lishiga
ta’sir qiluvchi
omillar
B
axya
qa
tor
j
uda
t
or
ti
lga
n
B
axya
qa
tor
bo’
sh
bo’
ls
a
B
axya
qa
tor
t
ar
ang
bo
’l
sa
B
axya
qa
tor
ki
r
bo’
ls
a
Ipl
ar
ga
zl
am
a
os
ti
da
c
ha
li
shs
a
Ip
ta
shl
ab
ti
ki
li
shi
U
st
ki
i
pni
ng
uz
il
is
hi
O
st
ki
i
pni
ng
uz
il
is
hi
M
at
er
ia
ln
ing
qi
yi
n
sur
il
is
hi
Igna
s
ini
shi
M
as
hi
na
t
oz
al
anm
aga
n
U
st
ki
i
p
os
tki
i
pni
t
or
ti
lga
n
O
st
ki
i
p
us
tki
i
pni
t
or
ti
lga
n
Igna
bi
la
n
m
oki
n
ing
ha
ra
ka
ti
da
o’
za
ro
m
os
li
k
buz
il
ga
n
Ipni
ng
si
fa
ts
iz
li
gi
,
ta
ra
ngl
igi
,
igna
r
aqa
m
iga
m
os
bo’
lm
as
a
Ipni
ng
na
yc
ha
ga
bo’
sh
o
’r
al
ga
nl
igi
,
na
yc
ha
de
vor
la
ri
nni
g
si
nga
nl
igi
,
ip
not
o’
g’
ri
t
aqi
lga
nl
igi
R
eyka
da
gi
de
ff
ekt
la
r:
t
is
hl
ar
s
inga
n,
o’
tm
as
la
shga
n;
te
pki
da
gi
de
ff
ekt
la
r:
t
aga
ini
ng
g
’a
di
r-
budi
rl
igi
,
re
y
ka
va
t
epki
ni
ng
not
o’
g
’r
i
ros
tl
anga
nl
igi
Igna
ba
la
ndl
igi
not
o
’g’
ri
o’
rna
ti
lga
n
bo
’l
sa
,
m
at
er
ia
lni
t
epki
t
agi
da
n
eht
iyot
si
zl
ik
bi
la
n
ol
ins
a,
igna
nom
er
i
bi
la
n
m
at
er
ia
l
qa
li
nl
igi
m
os
bo’
lm
as
a
110
“Nima uchun? sxemasi”
- muammoning dastlabki sabablarini aniqlash
bo’yicha fikrlar zanjiri. Tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlashni rivojlantiradi va
faollashtiradi.
“Nima uchun?” chizmasini tuzish qoidalari:
1. Muammoni shakllantirishdan boshlaysiz. “Nima uchun?” savoli bilan
ko’rsatkich chizasiz. Va undan keyin miyangizga kelgan javobni yozasiz. Ushbu
jarayon bekitilgan sababni aniqlaguncha davom etadi.
2. Aylana yoki to’g’ri to’rtburchak shkllardan foydalanishni o’zingiz
tanlaysiz.
3. Chizmaning ko’rinishini – mulohazalar zanjirini to’g’ri chiziqlimi, to’g’ri
chiziqli emasligini o’zingiz tanlaysiz.
2. Tikuv mashinasi ishidagi nuqsonlarning paydo bo’lishiga ta’sir
qiluvchi omillarni baliq skeletida aniqlang.
“Baliq skeleti”
- bir qator muammolarni tasvirlash va uni yechish imkonini
beradi. Tizimli fikrlash, tuzilmaga keltirish, tahlil qilish ko’nikmalarini
rivojlantiradi.
3. Tikuv mashinasi ishida paydo bo’ladigan nuqsonlarni bartaraf etish
yo’llarini qanday diagrammasida aniqlang.
“Qanday? iyerarxik diagrammasi” – muammo to’g’risida umumiy
tasavvurlarni olish imkonini beruvchi, mantiqiy savollar zanjiri. Tizimli fikrlash,
tuzilmaga keltirish, tahlil qilish ko’nikmalarini rivojlantiradi.
“Qanday diagrammasi” chizmasini tuzish qoidalari:
1. Ko’pgina hollarda muammoni yechishad “nima qilish kerakligi to’g’risida
o’ylanib qolmasligingiz kerak. Asosan muammo, uni yechishda “buni qanday
qilish kerak?”, “qanday?” asosiy savollar yuzaga kelishidan iborat bo’ladi.
2. Barcha g’oyalarni o’ylab o’tirmasdan, baholamasdan va taqqoslamasdan
tezlikda yozish kerak.
3. Agar chizmada savol uning shoxlarida bir necha bor takrorlansa, unda u biror
muhimlikni anglatadi. U muammoni yechishning asosiysi bo’lishi mumkin.
4. “Nilufar guli” chizmasida muammolar yechimini aks ettiring.
“Nilufar guli”- muammoni yechish vositasi. O’zida nilufar guli ko’rinishini
namoyon qiladi. Uning asosini 9 ta katta to’rt burchaklar tashkil etadi. Tizimli
fikrlash, tahlil qilish ko’nikmalarini rivojlantiradi va faollashtiradi.
“Nilufar guli” chizmasini tuzish qoidalari:
To’rtburchak markazida avval asosiy muammoni (g’oya, vazifani) yozing.
Uni yechish g’oyalarini esa markaziy to’rtburchakning atrofida joylashgan 8
ta to’rtburchaklarga yozing.
Markaziy to’rtburchakning atrofida joylashgan 8 ta to’rtburchaklarga yozilgan
g’oyalarni, atrofida joylashgan 8 ta to’rtburchaklarning markazida yozing, bu
gulning barglariga olib chiqish kerakligini ta’kidlaydi. Uning har biri o’z navbatida
yana bir muammodek ko’riladi.
Har bir muaamoni yechish yo’llarini uning atrofida ya’ni barglarda aks
ettiring.
111
Do'stlaringiz bilan baham: |
