Меҳнат таълими фанидан 5-7 синфлар учун ёғочларга ишлов бериш

Frezalash stanogi. 
Frezalash stanogi universal dastgoh bo‘lib, uning 
yordamida tilish, tirnoq chiqarish ishlari bajariladi, quloq, chok, konish, zakrov va 
boshqalar ochiladi. Frezalash stanogida bajariladigan ishning turiga qarab unga mos 
keskichlar (frezalar) ishlatiladi. 
Frezalash stanogining asosiy qismlari: stanina, support, ish stoli, shpindel 
shkivi, almashinuvchi shpindeldan iborat. 
Stanina 
frezalash 
stanogining 
asosiy 
tutkich 
uzeli 
bo‘lib, uning 
yo‘naltiruvchilari bo‘ylab vint yordamida support yuqoriga yoki pastga qarab 
suriladi. Support o‘zi bilan birga shpindelni suradi. Shpindelning yuqori qismi ish 
stolidan chiqqan bo‘lib, unga har xil frezalar o‘rnatiladigan almashinuvchi shpindel 
o‘rnatiladi. Shpindel shkivi harakatni tasma orqali elektr dvigateldan oladi. 
Almashinuvchi 
shpindelning 
yuqori 
qismi 
kronshteynga 
o‘rnatilgan 
podshipnikka kirib turadi. Frezalash ishlarini bajarishda ish stoli ustiga yo‘naltiruvchi 
chizg‘ich o‘rnatiladi. Yo‘naltiruvchi chizg‘ich ikki qismdan iborat bo‘lib, ular o‘zaro 
Randalash stanogi: 
a-umumiy ko‘rinish; 1-elektrik dvigatel; 2-orqa plita; 3-yo‘naltiruvchi chizg‘ich; 4-oldingi plitani 
sozlash dastasi (richag); 5-val; 6-ixota; 7-oldingi plita; 8-boshqarish qutisi; 9-stanina; b-plitalarni ishga 
sozlash; 1-orqa plita; 2-oldingi plita; 3-payrag‘a qalinligi.

---

54 
xomut yordamida biriktirilgan bo‘ladi. Yo‘naltiruvchi chizg‘ichning shpindel 
markaziga nisbatan siljishiga qarab frezalar ishlanuvchi yog‘ochga turlicha botib, har 
xil chuqurlikdagi o‘yiqlar hosil qiladi 
Frezalash stanogida ishlash vaqtida quyidagi xavfsizlik texnikasi qoidalariga 
rioya qilish talab etiladi: 
- frezalash vaqtida frezalanadigan yog‘och materialni ishdan chiqarib (ortiqcha 
yoyib) qo‘ymaslik uchun yo‘naltiruvchi chizg‘ichlarni mahkam va aniq o‘lchamda 
o‘rnatish talab etiladi. Yo‘naltiruvchi chizg‘ichning aniq o‘rnatilganligini tekshirish 
uchun oldin biror keraksiz taxtani frezalab ko‘riladi. 
-tirnoq chiqarish va quloq ochishda frezalar orasiga qo‘yiladigan halqalarni 
aniq tanlash kerak. Mos halqalar tanlanib frezalar o‘rnatilgandan so‘ng biror keraksiz 
taxtani frezalab ko‘rib, reja bo‘yicha frezalanganligi tekshiriladi yoki andaza 
yordamida tekshirib olinadi. 
- frezalash vaqtida qo‘lni frezalarga yaqin tutmaslik kerak. 
- dastgoh ishlab turgan vaqtda ish stolini arralashda hosil bo‘lgan to‘pondan 
tozalamaslik, yo‘naltiruvchi chizg‘ichni ishga sozlamaslik kerak. Bu ishlar dastgoh 
to‘xtatilgandan so‘ng bajariladi. 
Frezalar: 
a-freza kallagi; b-chorabzal freza; v, g-zakrov ochuvchi ilgak va disk; d-disksimon freza; e-
disksimon freza qurilmasi; j, z-kombinatsiyalangan freza kallaklari.

---

55 
- frezalash vaqtida taxta materialni frezaning faylanish yo‘nalishiga (kesish 
harakatiga) qarama-qarshi surish kerak. aks holda taxtani yo‘naltiruvchi chizg‘ichga 
jips tutib surish og‘irlashadi. Bu esa frezalashning bir tekis chiqmasligiga sabab 
bo‘ladi.