Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №19 (том 3)



Download 17,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet383/408
Sana14.05.2023
Hajmi17,75 Mb.
#938851
TuriСборник
1   ...   379   380   381   382   383   384   385   386   ...   408
Bog'liq
a62191 a8700ac5993e4660a861ac08c38fb696

ФИО авторов
А. Алдабергенов 
НДПИ ТАСВИРИИЙ САНЪАТ ВА МУХАНДИСЛИК ГРАФИКАСИ 
КАФЕДРАСИ КАТТА УКИТУВЧИСИ 
Б. Калмуратов
НДПИ ТАСВИРИИЙ САНЪАТ ВА АМАЛИЙ БЕЗАК САНЪАТИ 
МАГИСТРАНТИ 
Название публикации:
«ТАСВИРИЙ САНЪАТ ФАНИНИ УКИТИШДА 
ТАЪЛИМ ИНТЕГРАЦИЯСИ ВА ИННОВАЦИЯСИ» 
Республикамиз халк таълими узига хос ривожланиш даврини бошидан 
кечирмокда. Бу узига хослик, энг аввало, таълим-тарбия мазмунини миллийлаштириш, 
яъни ´узимизнинг жуда бой ´утмиш тарихимиз, маданиятимиз, фанимиз, тилимиз э 
моµияти билан жуда чиройли, юксак инсоний, ахлокий мазмунга эга булган миллий 
урф-одатларимиз асосида жамиятимиз келажаги булган ёш авлодни укитиш. Мана шу 
шароит жамиятимизнинг ёш авлодини юксак ватанпарварлик, халкпарварлик, миллий 
хурур рухида тарбиялашимизни тахозо этади. Юксак ахлокий сифатларни тарбиялаш, 
энг аввало, узимизда бу сифатларни мужассамлаштиришни талаб этилади. Шу билан 
бирга таълим-тарбияга янгича ёндашиш, янгича услуб ва мазмун, шакл ва 
воситалардан фойдаланишни хам такозо этади.
Хар куни янгилик, янги технологиялар юртимизга кириб келмокда. Янги 
технологиялар уз тушунчалари, «тили» билан кириб келиб, Ватан иктисодиёти, фан-
техника тарккиётининг даражасини аста-секин юксалтирмокда. Ватанимизнинг 
педагогик тараккиёти хам бундан мустасно эмас, албатта. 
Хозирги миллий педагогикамизнинг сираси бу - минг йилликлар давомида 
шаклланиб, гавхар зарраларидан хосил булган миллий тарбия тажрибаси булса, 
иккинчиси — жахоннинг илхор, синалган педагогик инновация ютукларидир. Фан ва 
амалиёт бирлигининг таъминланиши учун касб-хунар коллежи педагогик фаолияти 
хам бундан мустасно булмаслиги лозим. «Янги педагогик технология», «педагогик 
диагностика», «кибернетик педагогика», «тест-рейтинг» каби тушунчаларнинг туб 
мохиятини узлаштирмасдан, улардан у кув-тарбия жараёнида фойдаланмасдан туриб, 
биз жахон педагогик интеграциясида узимизнинг муносиб мавхейимизга 
эришмохимиз мушкул булади. 
Юртбошимиз Ш М Мирзеёв таълим интеграцияси хакида шундай деган эдилар: 
«Жахон бозоридаги интеграция, илмий-техникавий тараккиёт суръатлари хали 
таълимининг барча бинолари уртасидаги узаро алокаларни мустахкамлашни талаб 
этмокда. Бинобарин, бу хол тарбия, таълим, сиёсий ва касбий тайёргарлик 
масалаларини хал этишга жамулжам ёндашишни тахозо этади»
1

Шу маънода, «интеграция» сузи бирлаштириш деган маънони билдиради. 
1
Каримов И.А. Узбекистоннинг сиёсий-ижтимоий ва иктисодий истикболининг асосий 
тамойиллари.//Ватан саждагох каби мухаддасдир. Т.3. – Т.: Узбекистон, 1996. 3-54 – бетлар. 


929 
Шу нуктаи назардан укув фанларни мазмунини интеграциялаш муаммоси хам 
хозирги кундаги долзарб муаммолардан хисобланади. 
Тасвирий санъат фанларини интеграциялаш булажак рассом-укитувчи 
тайёрлашнинг касбга (профессионал) йуналганлигини таъминловчи факторлардан 
биридир. Фанларни интишни интеграциялаш, албатта, илмий асосланган булиши 
керак. Дидактик нухтаи назардан чекланган вакт оралихида бир неча укув фанларидан 
билимларни, 
бир 
бутун 
интегратив 
тушунчаларни 
шакллантириши 
интеграциялашнинг яхлитлик вазифасини белгилайди. Фанларни интеграциялаш - 
мавзуларни такрорланмаслиги, вактни тежаш, яъни кам вакт сарфлаб катта хажмдаги 
материални узлаштириш имконини беради ва узида ташкилотчилик вазифасини хам 
ифодалайди. Юкорида курсатилганларни хисобга олинганда инити л ишнинг 
рентабеллигини хам оширади. Интеграциялаш асосларига таъсир этувчи бир канча 
куйидаги асосий омиллар мавжуд: фанлар ривожланишининг объектив конуниятлари; 
илм-фан тараккиётини хисобга олган холда таълим мазмунини белгилаш; давлат 
таълим стандартлари; таълим вазифалари; билимлар синтези; таълим жараёнини 
мазмуни билан бирлиги; укув режа ва дастурларининг бир-бирини узаро белгилаши; 
моддий техник база; педагогик ва ахборот технологиялари. 
Интеграциялаш функциялари таълим-тарбия жараёнининг самарадорлигини 
оширишнинг мухим омили. 
1.
Таълим мазмунини интеграциялаш умумилмий методологиясида булгуси 
рассом-укитувчиларни 
методик 
тайёрлаш 
мазмунини 
интеграциялашга 
асосланганлиги сабабли касбий таълим билан умумназарий таълим узвийлигини 
таъминлаш оркали интеграция методологик функциясини бажаради. 
2.
Рассом-укитувчиларни тайёрлаш тизимидаги укув фанларини интеграциялаши 
уз-узидан профессионал(касб)га йуналганлик вазифасини бажаради. Таълим 
мазмунини интеграциялаш жараёни, албатта, илмий асосланган булиши шарт.
3.
Интеграциялаш даражаси анча юкори булса, уни амалга ошириш хам шунча 
юкори даражали муаммоларни келтириб чикаради. Шунинг учун хам таълим 
мазмунини интеграциялаш таълим-тарбия жараёнида муаммоли ривожлантирувчи 
функциялардан фойдаланишни такозо этади. 
4.
Дидактик нуктаи назардан чекланган вакт оралихида бир неча укув фанларидан 
билимларни, бир бутун интегратив тушунчаларни шакллантириш интеграциянинг 
яхлитлик вазифасини белгилайди. 
5.
Булажак 
рассом-укитувчиларни 
методик 
тайёрлаш 
мазмунини 
интеграциялашда кирилаётган тушунчаларни шакллантириш кетма-кетлигини 
тартибга солади ва шу билан тизимлаштириш функциясини бажаради. 
6.
Рассом-укитувчиларни хар томонлама тайёрлашнинг зарурий-лиги методик 
тайёргарликни интеграциялашнинг коммуникатив вазифасини курсатади. Аввало, 
коммуникатив тушунчалар, билим ва куникмалар уз табиати буйича универсал 
хисобланади ва уларни шакллантиришнинг узи интегратив ёндашишни такозо этади. 
7.
Таълим мазмунини интеграциялаши таълим ва тарбия жараёнининг бошка 
таркибий элементларига хам таъсир курсатади. Мавзуларнинг такрорланмаслиги, 
вактни тежаш, яъни кам вакт сарфлаб катта хажмдаги материални урганиш имконини 
беради. Бундай холатлар интеграциялашнинг ташкилотчилик вазифасини узида 
ифодалайди.
Интеграциялашнинг хар бир боскичида булажак рассом-укитувчиларни 
умумпедагогик ва хусусий методик тайёрлашнинг интегратив алокаси янги, 
илгаригисига нисбатан юкори сифат даражасида ечилади. 


930 
Укув жараёнида дидактик интеграция тузилмасининг турлари мавжуд. 
Интеграциянинг умумметодологик турида умумгуманитар фанлар уртасида 
интеграциялаш кузда тутилади ва улар куйидагилардир: 
- интеграциянинг умумилмий тури. Бу ерда фанлар орасидаги узаро алоканинг 
узвийлиги, тизимли тузилиши, функционал методик ва бошка катор умумилмий 
ёндашишларни уз ичига олади; 
- интеграциянинг хусусий илмий тури. Бу ерда интеграциялашда, асосан, маълум 
бир туркум фанлари уртасидаги интеграция кузда тутилади; 
- интеграциянинг муаммоли тури. Бу ерда укувчилар олдига ку´йилган хусусий, 
илмий, техникавий ёки технологик муаммони ечиш учун бошка фанлар ютукларидан 
фойдаланиш назарда тутилади.
 
Булгуси рассом-укитувчиларни методик тайёрлаш мазмунини интеграциялашни 
амалга оширишда таълимнинг анъанавий ва ноанъанавий ташкилий шаклларидан 
фойдаланилади. 
Олий укув юрти талабалари уз мутахассислиги буйича билимдон булиш билан 
бирга педагогик ва психологик билимлар, педагогик технология ва ´укитиш 
методикалари йигиндиси булган педагогик минимумларни эгаллаган булиши шарт. 
Педагогик технология узига куп масалаларни камраб олади, жумладан, назарий 
ва амалий тасвирий санъат анъанавий воситалари ёрдамида курсатиб булмайдиган 
купгина жараёнларнинг динамик моделларини компьютер ёрдамида анимация килиб, 
мультимедия махсулотлари тайёрлаш ва улардан фойдаланиб компьютер дарсларини 
утказиш ва шу дастурга киритилган таълим мавзусига оид тест саволлари ёрдамида 
талабаларнинг узлаштириш даражаларини аниклаш, дарс жараёнида талабаларни 
фаоллаштирувчи хорижий давлатлар олимлари томонидан ишлаб чикилган ва 
синовдан утказилган инновацион технологиялардан фойдаланиш, шунингдек, мавзуга 
оид Республика тасвирий санъатининг асар дурдоналари ва уларни бадиий галерея, 
кургазмалар, музейлар оркали намойишини баён этиш, Кадимий Шарк 
мутаффакирларининг тасвирий санъатга оид меросларидан ва Узбекистон рассомлар 
ижодларидан дарсда фойдаланиш ва бошкалар. 
Талабаларни дарс жараёнида фаоллаштирувчи ривожланган хорижий давлатлар 
олимлари томонидан ишлаб чикилган ва синовдан утказилган инновацион 
технологиялар деб аталувчи укитиш методлари укув жараёнига татбик килинмокда. 
Улар жумласига «Муаммоли укитиш», «Уйинли технологиялар», «Аклий хужум», 
«Индивидуал укитиш», «Тармо³лар»(кластер) методи, «Бумеранг» технологияси, 
«Скарабей» технологияси, «Тарози» технологияси, «Елпи²ич» технологияси ва 
бош³аларни келтириш мумкин. Дарс ´тиш жараёнига кайси технологияни танлаб олиш 
укув фани ва ундаги мавзунинг хусусиятларидан келиб чи³ади.
Компьютер дарси тизимини яратиш ва уни укув жараёнига жорий килиш 
педагогик технологияларнинг замонавий усулларидан бири хисобланади. Бу усулнинг 
долзарблиги ва катта имкониятларга эга эканлиги шу билан асосланадики, 
республикамиздаги олий укув юртлари, касб-хунар коллежлари хозирги замон 
компьютер техникаси билан етарлича таъминланган.
Жахон педагогик лексиконидан «инновация» тушунчаси кенг ´рин олган. Бу 
тушунча «янгилик», «ислох» тушунчалари билан юритилади. Кенг маънода таълим 
тизимидаги хар ³андай узгариш педагогик инновациядир. Дастлаб бу тушунчаларни 
ижтимоий-ихтисодий ва технологик жараёнларга нисбатан эгаллашган, сунгра таълим 
тизимидаги хар кандай янгиликларга нисбатан эгалланди. 

Download 17,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   379   380   381   382   383   384   385   386   ...   408




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish