Mehnat huquqi asoslari

Xo‘sh, voqealar bunday tugashining oldini qay tarzda olish mumkin bo‘lar edi? Korxonaga ishga tushar ekan, A. qanday xatolarga yo‘l qo‘ydi?
ISH VAQTI
Hozirgi jamiyatda ishchi va xizmatchilar mehnati mazmuni va murakkabligi bilan farqlanadi. Hamma ishlayotganlarning ishini qanday bitta mezon bilan o‘lchash mumkin? Ish vaqti shunday mezonlardan biri hisoblanadi. Uni tartibga solar ekan, davlat muayyan mehnat natijalariga hamda ish vaqti davomiyligiga qarab rag‘batlantirish miqdorini belgilaydi va shu bilan Konstitutsiyaga yozilgan dam olish huquqining chinakamligini ta’minlaydi.
Xodim uchun ish vaqtining normal muddati haftasiga 40 soatdan ortiq bo‘lishi mumkin emas.
O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi,
115-modda
Ish haftasining turlari:
—— besh kunlik — ikki kunlik dam olish kuni bilan;
—— olti kunlik — bir kunlik dam olish kuni bilan.
ISH VAQTI
—— 6 kunlik ish haftasida — kuniga 7 soat;
—— 5 kunlik ish haftasida — kuniga 8 soat;
—— 15 dan 16 yoshgacha bo‘lgan shaxslar uchun — haftasiga uzog‘i bilan 24 soat;
—— 16 dan 18 yoshgacha bo‘lgan shaxslar uchun — haftasiga uzog‘i bilan 36 soat;
—— ish vaqtidan tashqari ishlar — surunkasiga ikki kun davomida uzog‘I bilan 4 soat;
—— surunkasiga ikki smena davomida ishga jalb etish taqiqlanadi;
—— noqulay mehnat sharoitlaridagi ishlarda — haftasiga 36 soat (117-modda);
—— bayram (ishlamaydigan) kunlari arafasidagi ishning muddati 1 soatga qisqartiriladi (121-modda);
—— tungi vaqtdagi ish (22.00 dan 6.00 gacha) 1 soatga qisqartiriladi (122-modda).


2-topshiriq.
Korxona jamoasining 5 kunlik ish haftasida bayram arafasidagi ish grafigini tuzing. Korxona 2 smenada ishlaydi. Jamoa quyidagi yoshdagi xodimlardan iborat:
—— 15 yoshgacha — 5 kishi;
—— 16 yoshgacha — 1 kishi;
—— 18 yoshgacha — 12 kishi;
—— 30 yoshdan yuqori — 20 kishi.
DAM OLISH VAQTI VA BAYRAM KUNLARI

O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq fuqarolarning mehnat huquqi dam olish huquqi bilan to‘ldiriladi. Dam olish huquqi deganda xodimlar mehnat vazifalarini bajarishdan ozod etilgan va bundan ular o‘z ixtiyoriga ko‘ra foydalanishi mumkin bo‘lgan vaqt tushuniladi. Dam olish huquqining aniq ko‘rinishiga qonun tomonidan belgilangan ish vaqti davomidagi tanaffuslar (ish boshlanganidan keyin uzog‘i bilan 4 soatdan keyin), kundalik dam olish (ish kunlari va smenalari orasida), haftalik dam olish kunlari, bayram

(ishlamaydigan) kunlari va ta’til kiradi. Dam olish vaqti — xodim mehnat vazifalarini bajarishdan holi bo‘lgan va bundan u o‘z ixtiyoriga ko‘ra foydalanishi mumkin bo‘lgan vaqtdir.