Мазмуны: тил ҳӘМ Әдебият

Boburdagi rahbarga hos moslashuv.
Turli xildagi holatlar rahbarga egiluvchan
yondashish kerak vaziyatlarni tug’diradi. Uning otasi Umarshayx Mirzo 1494-yili ichki nizolar
tufayli janglardan birida halok bo’ladi va endigina 12 yoshga to’lgan yosh va tajribasiz Bobur 
Mirzo taxtga o’tiradi. Bu bo’lsa uning Movarounnahrdagi siyosiy kurashlarga aralashishiga 
olib keldi. Otasi o’limidan keyin Umarshayx Mirzoga tobe bir necha bek va hokimlar yosh 

---

101 
hukmdorga bo’ysunishdan bosh tortadilar. Ularning ayrimlari Boburning ukalarini yoqlasa, 
ba’zilari mustaqillik da’vosini qiladi, yana boshqa birlari Boburga raqib, bashqalari amaki, 
tog’alariga qo’shilib, uni jismonan yo’qotish payiga tushdi. Bu vaziyatta u holatni aniq 
baholash, rahbar bo’ysinuvchilarni aniq tanlash va o’zining qobiliyatini, masalaning tabiyatini, 
ehtiyojini, vakolatini juda yaxshi ko’ra bilish kerak edi va shunday bo’ldi ham. 
 Boburning maqsadi va vazifasi uyg’unligi.
Bobur Mirzo yoshligidan ulug’ bobosi 
Amir Temur shaxsiga havasligi, uning Samarqandni o’z mulkiga aylantirganligi va g’olibona 
yurishlari paytida aynan Samarqand shaxrining poytaxt ekanligi sabablimi , Samarqandni
qaytarib olishni o’z oldiga katta vazifa qilib qo’ygandi. U bobosi Amir Temurning niyatlarini
amalga oshirish va shu bilan buyuk sulolaning avvalgi qudratini va obro’sini qayta tiklash-
uning katta maqsadi edi.Mana shuning uchun ham u 1497,1500 va 1511 –yillari Samarqand 
uchun jang olib bordi. Ammo bu uchchala vaziyatta ham Bobur uchun , Samarqandga egalik 
uzoqqa bormadi.1-yurishida ichki nizolar sabab, Boburning dushmanlari til biriktirib, Jahongir 
Mirzoni taxtga o’tirg’izishili sabab, 2-yurishida tajribali sarkarda Shayboniyxonning nayranglari 
sabab Samarqandni tark etishga majbur bo’ladi. Shotlandiyalik yozuvchi S.Smayls maqsad 
haqida: Printsipsiz va irodasiz kishi kompasi va ruli yo’q kemaga o’xshaydi, u sal shamol 
o’zgarsa yo’nalishini o’zgartiraveradi,- degan edi. Bobur Mirzo esa bu 2 yurishidagi
mag’lubiyatiga qaramay, o’z maqsadida qat’iy turdi va yana 1511-yili Samarqand uchun 
yurish boshladi va bunga erishdi. Samarqandni Shoh Ismoyil yordamida egalagganligi uchun, 
noilojlikdan oliy hukmdor deb islomning shiyallik yo’nalishiga e’tiqod qiluvchi shoh Ismoyilni 
oliy hukmdor deb e’lon qildi. Bu esa Samarqand xalqining Bobur Mirzodan yuz o’girishiga 
sabab bo’ldi va 1512-yildagi janglardan so’ng Bobur Mirzo Movarounahrdan tamoman umidini 
uzib ketishga majbur bo’ldi.