Мазмуны: тил ҳӘМ Әдебият

Меҳнат таълими ва касбга йўналтириш ўқув фанидаги баъзи атамаларнинг бошқа ўқув фанлари билан ўзаро алоқадорлиги* 
Т.р. 
Ўқув фан- 
лари 
Атамалар
Меҳнат 
таълими 
Физика 
Математика 
(геометрия) 
Кимё 
Тасвирий 
санъат 
Чизмачилик 
Махсус 
расм 
Газлама-
шунослик 
Лойиҳалаш 
1.
Иплар 
+ 
– 
– 
+ 
– 
– 
– 
+ 
+ 
2.
Газлама 
+ 
– 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
3.
Чизғич 
+ 
– 
+ 
– 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
4.
Лекало 
+ 
– 
+ 
– 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
5.
Пропорция 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
– 
+ 
6.
Узунлик 
+ 
+ 
+ 
– 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
7.
Айлана 
+ 
+ 
+ 
– 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
8.
Сонлар 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
9.
Деталлар 
+ 
+ 
+ 
– 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
10.
Кесма 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
– 
+ 
+ (плюс) ишораси тикувчилик соҳасига оид атамаларнинг ўқув фанлари билан ўзаро алоқадорликда бўлиши, – (минус) ишора эса, 
ўзаро алоқадорликда бўлмаслиги тушуниилади 

---

66 
Шунингдек, “Меҳнат таълими ва касбга йўналтиришт ҳамда касбий таълим 
атамаларининг узвийлиги” номли 1-жадвал мазмунида атамаларнинг меҳнат таълими ва 
касбга йўналтириш, касб-ҳунар коллежларидаги тикувчилик йўналиши ва олий 
таълимдаги касбий таълимда тикувчилик йўналишининг тола, кийим технологияси, қўлда 
тикиш ва тикув машиналари, костюм, кийимлар ассортименти, дазмол ва мода атамалари 
оддийдан мураккабликкага томон кетма-кет, узвий бориши кўрсатилди.
Қуйида умумий ўрта таълимда ўқитиладиган меҳнат таълими ва касбга 
йўналтириш ўқув фанининг бошқа ўқув фанлари билан ўзаро боғлиқлиги баъзи атамалар 
мисолида кўриб чиқилади (2-жадвал). 
2-жадвалда келтирилган атамалар ёрдамида фанлараро алоқадорликни амалга 
оширилиши кўриб чиқилди. Унда, меҳнат таълими ва касбга йўналтириш ўқув фанидаги 
“Иплар, газлама, чизғич, лекало, пропорция, узунлик, айлана, сонлар, деталлар, кесма” 
каби атамаларнинг “Физика, математика (геометрия), кимё, тасвирий санъат, чизмачилик, 
махсус расм, газламашунослик ва лойиҳалаш” каби ўқув фанларининг ўзаро боғлиқлиги 
ва узвийлиги келтирилди.
Бунда, атамалардан иплар – физика, математика (геометрия), тасвирий санъат, 
чизмачилик, махсус расм; газлама – физика; чизғич – физика, кимё; лекало – физика, 
кимё; пропорция – газламашунослик; узунлик – кимё; айлана – кимё, деталлар – кимё, 
кесма – газламашунослик фанлари билан ўзаро алоқадорликка эга эмас. Қолган барча ўқув 
фанлари меҳнат таълими ва касбга йўналтириш атамалари билан ўзаро алоқадорликда 
бўлади. 
Бундан кўринадики, таълим олувчиларга бу атамаларнинг таърифи ва уларни 
амалда қўллаш усуллари ўз вақтида ўргатилишини таъминлаш муҳим ҳисобланади. Бу 
ўринда, ўқитувчи-мураббий нафақат меҳнат таълими ва касбга йўналтириш фанини балки, 
барча умумтаълим фанлари ҳақида керакли маълумотга, яъни билим, кўникма ва 
малакаларга эга бўлиши зарур. Ҳамда, мураббийдан ўзининг касбий фаолияти устида 
мунтазам ишлаши ва ўз ишига масъулият билан ёндошиши талаб этилади.. Бу эса, ўз 
навбатида умумий ўрта таълим битирувчилари ўрта махсус, касб-ҳунар таълими 
йўналишларини меҳнат таълими ва касбга йўналтириш фанига боғлиқ равишда танлашга 
асос бўлиб хизмат қилади.