Maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot insti­tuti

Kartoshka uchun uyum va handaklar o‘lchami va ularga mahsulotlarni joylash balandligining ob-havo sharoitlariga bog‘liqligi

Mintaqa va tuman	Yanvarni o‘rtacha harorati (° С)	Uyumlar (m)			Handaklar (m)
		Keng- ligi	Chuqur-ligi	Joylash balandligi	Keng -ligi	Chuqur-ligi	Joylash balandligi
Janubiy	-2 gacha	1,0-1,2	0,2	0,6	0,8	0,6	0,8
G‘arbiy va janubiy-g‘arbiy	-4 dan -6 gacha	1,5-2,0	0,2	0,8	0,8	0,6	0,8
O‘rta va shimoliy-g‘arbiy	-5 dan -8 gacha	2,0-2,5	0,2-0,5	1,0-1,2	0,8	0,6	0,8
Shimoliy	-9 dan -20 gacha	2,0-2,5	0,2-0,5	1,0-1,2	1,0	0,8	1,0

1-vazifa. Berilgan miqdorda sabzavotlarni saqlashga joylashtirish uchun, agar ariq-o‘ralar quyidagi o‘lchamda (uzunligi 20 m, eni 0,8 m, chuqurligi 0,6 m) bo‘lsa, ariq-o‘ra va uyumlar miqdori va maydoniga bo‘lgan ehtiyojni hisoblash:
a) 500 tonna kartoshkani saqlash uchun;
1. Bir ariq-o‘raning maydonini topamiz,
20 m (uzunligi) x 0,8 m (eni) = 16 m².

2. Bir ariq-o‘raning hajmini topamiz,

16 m² (maydoni) x 0,6 m (chuqurligi) = 9,6 m³.

3. Bir ariq-o‘raga qancha miqdorda kartoshka ketadi?

1 m³ — 650 kg yoki 0,65 tonna.
9,6 m³ — X

4. 500 tonna kartoshkani joylashtirish uchun nechta ariq-o‘ra kerak?
dona ariq-o‘ra.
5. 500 tonna kartoshka joylashtirilgan ariq-o‘ralar maydonini hisoblaymiz.
16 m² x 81dona ariq-o‘ra = 1296 m².

Xuddi shu uslubda karam va sabzining saqlash maydoni ham aniqlanadi.

b) Agar ariq-o‘ralar o‘lchami: uzunligi 10 m, eni 0,8 m, chuqurligi 0,4 m bo‘lsa, 200 tonna karamni joylashtirish uchun qancha ariq-o‘ra va maydon kerak bo‘ladi?
v) Agar ariq-o‘ralar o‘lchami: uzunligi 10 m, eni 0,6 m, chuqurligi 0,5 m bo‘lsa, 300 tonna sabzini joylashtirish uchun qancha ariq-o‘ra va maydon kerak bo‘ladi?
g) Yuqoridagi a, b, v vazifalariga javob topilgandan so‘ng, ular jamlanadi. Uning yig‘indisi sof o‘ralar maydonini ko‘rsatadi, ya‘ni 75% tashkil etadi.
Ularning umumiy maydonini aniqlashda ular orasidagi oraliq (2 m) va asosiy yo‘llar (4 m) inobatga olinadi, ular umumiy maydonning 25 % ni tashkil etadi.


2-vazifa. Quyidagi miqdordagi sabzavotlarni saqlashga joylashtirish uchun uyumlar miqdorini aniqlash:
a) 500 tonna kartoshka, agar uyum balandligi 0,9 m, eni 1,2 m, uzunligi 20 m;
b) 200 tonna karam uchun, agar uyum balandligi 1,0 m, eni 1,6 m, uzunligi 10 m;
v) 300 tonna sabzi uchun, agar uyum balandligi 0,8 m, eni 1,2 m, uzunligi 10 m;
g) Yuqoridagi a, b, v vazifalariga javob topilgandan so‘ng, ular jamlanadi. Uning yig‘indisi sof uyumlar maydonini ko‘rsatadi, ya‘ni 75% tashkil etadi.
Uyumning umumiy maydonini aniqlashda ular orasidagi oraliq (2 m) va asosiy yo‘llar (4 m) inobatga olinadi, ular umumiy maydonning 25 % ni tashkil etadi.