Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

Zarar keltiruvchi yoki maxsus virus dasturini tarqatish 
deganda, 
zarar keltiruvchi dasturning har qanday moddiy shaklda, shu jumladan 
tarmoqlar vositasida va boshqa usullar yordamida, shuningdek, sotish, 
261 

---

prokatga berish, ijaraga topshirish, qarzga berib turish, jumladan ushbu 
maqsadlarning istalgani uchun import qilish yo‘li bilan olingan 
nusxalaridan foydalanishni ta’minlash tushuniladi. Ko‘rib chiqilayotgan 
turdagi dasturlarni tarqatish bevosita ulardan jabrlanuvchining 
kompyuterida, masalan, disketadan yoki boshqa manbadan nusxa 
ko‘chirish yo‘li bilan, shuningdek, bilvosita, qonuniy foydalanuvchining 
aloqa liniyasi bo‘ylab kompyuter tarmog’i orqali yoki elektron pochta 
orqali uzatish yo‘li bilan amalga oshirilishi mumkin.
JK 278
6
-moddasida 
nazarda tutilgan jinoyat mazkur normaning 
dispozitsiyasida belgilangan harakatlarning istalgan biri amalga oshirilgan 
paytdan e’tiboran, kompyuter tizimida saqlanayotgan yoki uzatilayotgan 
axborotni ruxsatsiz yo‘q qilib yuborish, to‘sib qo‘yish, modifikatsiya-
lashtirish, undan nusxa ko‘chirish yoki uni qo‘lga kiritish tarzidagi 
oqibatlar yuz berganligi yoki bermaganligidan qat’i nazar, 
tugallangan 
deb e’tirof etiladi. Xususan, virus dasturlari birlamchi matnlari 
mavjudligining 
o‘ziyoq ko‘rib chiqilayotgan modda bo‘yicha 
javobgarlikka tortish uchun asos bo‘ladi.
Shuni qayd etish lozimki, «zarar keltiruvchi dasturlarni yaratish yoki 
mavjud dasturlarga o‘zgartirishlar kiritishda aks etgan qilmish u amalda 
axborotning ruxsatsiz yo‘q qilib yuborilishi, to‘sib qo‘yilishi, modifika-
tsiyalashtirilishi, undan nusxa ko‘chirilishi yoki uning qo‘lga kiritilishi 
xavfini vujudga keltirgan holdagina jinoyat hisoblanadi. Aks holda, 
shaxsning zarar keltiruvchi dasturlarni yaratish, ulardan foydalanish yoki 
ularni tarqatish borasidagi harakatlari jinoyat sifatida qaralishi mumkin 
emas. Masalan, monitor ekranida shtrix hosil qilib, darhol g’oyib bo‘la-
digan ancha zararsiz dastur-virusni yaratgan shaxsning harakatlari jinoiy 
bo‘lmaydi». 
Shu sababli, yaratilgan, tarqatilgan yoki ishlatilgan zarar keltiruvchi 
dastur amalda axborotning to‘sib qo‘yilishi, modifikatsiyalashtirilishi, 
undan nusxa ko‘chirilishi yoki uning qo‘lga kiritilishiga olib kelishi va shu 
tariqa uning egasiga xavf tug’dirishi mumkin bo‘lmagan hollarda 
aybdorning harakatlari JK 36-moddasiga binoan kam ahamiyatli deb 
baholanishi lozim.
262 

---