Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

sudlar sudloviga tegishliligi
«Harbiy 
sudlar faoliyatini tashkil etish to‘g’risida»gi Nizomda belgilangan. 
Jumladan, harbiy sudlar sudloviga favqulodda holatlarga ko‘ra umu-
miy sudlar faoliyat ko‘rsatmayotgan joylardagi barcha jinoyat ishlari, 
273 

---

davlat sirlariga daxldor ishlar, shuningdek, harbiy xizmat davrida harbiy 
xizmatchilar tomonidan sodir etilgan, biroq ish sudda ko‘riladigan paytga 
kelib harbiy xizmatdan bo‘shatilgan shaxslar sodir etgan jinoyatlar 
to‘g’risidagi ishlar taalluqlidir. 
Shuning uchun ham sudlar sudloviga taalluqlilik haqidagi qonun 
talablariga qat’iy rioya etishlari lozim». 
1-§. Bo‘ysunmaslik (JK 279-moddasi) 
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida o‘rnatilgan bo‘ysunish 
tartibi jinoyatning 
asosiy bevosita obyekti
hisoblanadi. 
Qo‘shimcha 
bevosita obyekt 
bo‘lib esa, insonlar hayoti va salomatligining xavfsizligi, 
o‘zgalar mol-mulkining saqlanishini ta’minlovchi jamoat munosabatlari 
xizmat qiladi (JK 279-moddasi 2-qismi). 
Buysunish tartibi
harbiy nizomlar bilan tartibga solinadi. Harbiy 
xizmatda boshliq va unga bo‘ysunuvchi o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar 
asosi «yakkaboshchilik» prinsipi hisoblanib, u komandir (boshliq)ning o‘z 
qo‘l ostidagilarni boshqarishda yagona mas’ulligini va bo‘ysu-
nuvchilarning komandirning buyrug’ini so‘zsiz bajarishini tushuniladi. 
Obyektiv tomondan 
bo‘ysunmaslik, buyruqni bajarishdan ochiqdan-
ochiq bosh tortish demakdir, bu esa, buyruqni qasddan bajarmaslik bilan 
barobar. 
NOTA BENE ! 
Buyruq
– qonun talablariga muvofiq, bajarilishi majburiy bo‘lgan, 
komandir (boshliq)ning qo‘l ostidagilarga qaratilgan farmoyishi. 
NOTA BENE ! 
Boshliq
– qo‘l ostida boshqa harbiy xizmatchilar bo‘lgan, ularga 
buyruq, farmoyish berish va uning ijrosini nazorat qilish huquqiga ega 
bo‘lgan harbiy xizmatchi. 
274 

---

Harbiy xizmatchi lavozimi yoki harbiy unvoni bo‘yicha boshliq 
bo‘lishi mumkin. Harbiy lavozimlar harbiy nizomlar va boshqa hujjatlarda 
belgilangan. Bu – bo‘limlar, vzvodlar, rotalar, batal’on va boshqa jangovar 
bo‘linmalar komandirlari, bo‘limlar va xizmatlar, sutkali naryadning 
alohida turlari (qorovul, nazorat-o‘tkazish shoxobchalari va boshq.) 
boshliqlarining shtat lavozimlaridir. 
Boshliq lavozimi shtatdan tashqari bo‘lishi ham mumkin, u ma’lum 
bir vaqtga, ma’lum vazifani bajarish uchun (masalan, otish mashqlari, 
xo‘jalik ishlari, o‘quv mashg’ulotlari va boshq.) tashkil etilishi mumkin. 
Harbiy xizmatchi boshliq lavozimini doimiy ravishda yoki vaqtinchalik 
egallashi mumkin. Boshliqning vazifalarini, shuningdek, uning o‘rinbosari 
yoki maxsus ko‘rsatma bo‘yicha boshqa harbiy xizmatchi bajarishi 
mumkin. 
Harbiy xizmatchining unvon bo‘yicha bo‘ysunishi Qurolli Kuchlar 
ichki xizmat Nizomi bilan belgilanadi. Unga muvofiq, misol uchun ofitser 
oddiy askar va serjantlik tarkibidagi barcha shaxslar uchun boshliq 
hisoblanadi, serjant – o‘zi bilan bir harbiy qismdagi oddiy askarlar uchun 
boshliq hisoblanadi va h.k.