Mavzuning qisqacha tafsiloti. Ushbu mavzuda biz milliy

Chet El Ishlab Chiqarish Omilllari
Hisobiga Yaratilgan Sof Daromadi.
Avvalambor, ‘milliy’ daromadga qarshi ‘ichki’ daromad tushunchalariga 
ozgina aniqlik kiritishimiz kerak. Milliy daromadga amerikaliklarning umumiy 
daromadlari kiradi. Ammo, YAIM ichki mahsulot ishlab chiqarishning o’lchovi 
hisoblanadi, ya’ni AQSh ichidagi resurslarni taklif etuvchularning millatidan qat’iy 
nazar AQShda yoki uning tashqarisida ishlab chiqarilgan umumiy tovar ishlab 
chiqaruvining o’lchovidir.Shuning uchun milliy daromaddan YAIMga siljish 
uchun, Amerikaliklarning xorijdagi resurs takli fl aridan oladigan foydalari va 
AQShda resurslarni taklif etuvchu xorijliklarni olgan daromadlarini inobatga olish 
kerak bo’ladi. 2005 yilda, Amerikalik resurs egalari xorijda AQShdagi xorijiy 
mamlakatlar qaramog’idagi resurslardan $34 milliardlik ko’proq foyda keltirgan 
edi. 
O’sha oradagi farq 
chet el ishlab
chiqarish omilllari hisobiga yaratilgan
sof daromadi 
deyiladi. Sababi bu Amerikaliklarning foydalari hisoblanishi bois, 
bu AQSh milliy daromadiga kiritiladi. Ammo, bu daromad ichki daromadning 
qismi hisoblanmaydi, chunki u boshqa mamlakatdagi ishlab chiqarishdam kelgan 
foydalardir. Shunday qilib, AQSh milliy daromadidan chet el ishlab chiqarish 
omilllari hisobiga yaratilgan sof daromadini AQSh ichki mahsulot ishlab 
chiqarishining qiymatini belgilash uchun daromad yondashuvidan foydalanishni 
to’g’ri yo’lidan borish maqsadida ayirib tashlaymiz. 
Statistik Nomuvofiqlik.
Milliy Daromadlar va Mahsulotlar 
Hisobi (MDMH) hisobchilari daromad 
yondashuvini 
xarajatlar 
yondashuviga 
moslashtirish uchun milliy daromadga 
statistic nomuvo fi qlikni qo’shadilar. 2005 
yilda o’sha statistic nomuvo fiqlik $43 
milliardni tashkil etgan edi. 
Asosiy Kapitalning Iste’moli
Yuqoridagilardan kelib chiqib, shuni 
tushunishimiz lozimki, xususiy kapital 
jihozlarining foydalilik muddati ular ishlab 
chiqarilgan sanadan ancha ko’p muddatga cho’ziladi. Xarid qilingan yildagi 
daromad va foydani kamaytirib, keyingi yillardagi daromad va foydani ko’paytirib 
yubormaslik uchun, shunday kapitalning narxi uning qo’llanilish muddati yillariga 
taqsimlanishi kerak bo’ladi. Taqsimlab chiqilgan miqdor ushbu kapitaldan har yili 
qancha foydalanilayotganini hisobiga aytiladi. Bu amortizatsiya yoki eskirish 
deyiladi. Hisobchilikka oid qayd va amortizatsiya skidkasi har yilgi iqtisodiyot 
uchun foydani yanada yaxshiroq tushunishga olib keladi. Sud binolari va ko’priklar 

---

343 
kabi ijtimoiy kapital ham milliy daromad hiboslaridagi amortizatsiya skidkalarini 
talab etadi. Har yili xususiy va ijtmoiy kapitalga qarshi eskirgan asbob-
uskunalarning ustama summasi