Mavzular: Pedagogik mahorat haqida tushuncha, uning oʻqituvchi faoliyatidagi oʻrni va ahamiyati. Pedagogik fikr tarixi va maktab amaliyotida

Shayx Muslihiddin Sa’diy Sheroziy XIII asrda Eronda yashab ijod qilgan yirik shoir va mutafakkirdir. U faylasuf-shoir boʻlishi bilan birga tajribali murabbiy ham boʻlgan. Shoir “Guliston” asarida oʻz davri mudarrislarini turli toifaga boʻlib, ularni ta’riflaydi. Qattiqqoʻl oʻqituvchilarni “... basharasi tirishgan, tili zahar, yomon xulqli, odamlarni ranjitadigan, gadoy tabiatlik, ochkoʻz, uni koʻrishi bilan shogirdlarining kayfiyati uchar” shogirdlar undan bilim va tarbiya ololmaydilar. Yana bir toifadagi oʻqituvchilar “...sodda, yaxshi va yumshoq koʻngilli odam. Unar-unmasga soʻzlamas edi va bolalarni ranjitadigan soʻzlar ogʻzidan chiqmas edi. Uning farishtadek axloqliligi va mehribonligini koʻrgan bolalar murabbiyni mensimay qoʻydilar. Uning yumshoq tabiatlik ekanligini bilishib, ilmni ham oʻrganmadilar. Alqissa bolalar oʻyin va toʻpolonga berilib vaqtni bekorga oʻtkazdilar”.
Bayt: Ustod muallim boʻlsa beozor, goʻdak eli bozorda xarsang oʻynar.
Bu holatga Shayx Sa’diy ikki xil ta’rif beradi. Birinchidan, Sa’diy yashagan davrda ham, undan keyingi davrlarda ham maktabda oʻquvchilarni qattiqqoʻllik bilan oʻqitganlar. Ikkinchidan, Shayx Sa’diy bu holni oʻz koʻzi bilan koʻrgan va qattiqqoʻl oʻqituvchiga nisbatan norozilik bildirmagan, ilm va tarbiya berishda qattiqqoʻllikni afzal koʻrgan: “jabr ustod boz mehr padar” deb ta’kidlaydi, ya’ni oʻqituvchining jabri va jazosi ota mehridan ham afzalligini aytadi.