Mavzular: Pedagogik mahorat haqida tushuncha, uning oʻqituvchi faoliyatidagi oʻrni va ahamiyati. Pedagogik fikr tarixi va maktab amaliyotida

Tayanch tushunchalar: Pedagogik faoliyat, mahorat, pedagogik mahorat, pedagogik madaniyat, pedagogik qobiliyat, insonparvarlik, kasbiy bilimdonlik, mudarris, madrasa, shogird, meros, ilm.

Pedagogik mahorat – pedagogik kategoriya sifatida. «Ta’lim toʻgʻrisida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ta’lim sohasida amalga oshiriladigan ishlarning maqsadi, vazifalari va yoʻnalishlarini belgilab berdi. Bu vazifalarni amalga oshirish, avvalo oʻqituvchiga, uning bilimi va kasb mahoratining shakllanganlik darajasiga bogʻliq. Zero, oʻqituvchi zimmasiga yuklatilgan vazifalarni nechogʻlik vijdon, aql va pedagogik mahorat bilanbajarilishi jamiyat kelajagini ta’minlovchi muhim omildir.
Pedagogik mahorat asoslari fanining paydo boʻlishi buyuk pedagog A.S.Makarenko (1889-1939) nomi bilan bevosita bogʻliq. U bolalar kalonnasidagi faoliyatida, ya’ni faqat tarbiyasini emas, ma’naviy qiyofasini ham yoʻqotgan bolalar bilan ishlab, ularning benihoya hurmati va ishonchiga sazovor boʻldi. Shaxsiy tarbiyaviy usuli bilan butun olamga mashhur boʻlganligining oʻzi ham A.S.Makarenkoning yuksak pedagogik mahorat choʻqqisiga erishganligining yaqqol dalilidir. YUNESKO qarori bilan uning 100 yilligiga bagʻishlab, 1988-yil – «Makarenko yili» deb e’lon qilindi.
A.S.Makarenko boʻlajak pedagog talabalik davridayoq pedagogik mahorat sirlarini oʻrganishi zarurligini ta’kidlab, shunday deydi: «Tarbiyachi tashkil etishni, yurishni, hazillashishni, quvnoq, jahldor boʻlishni bilishi lozim, u oʻzini shunday tutishi lozimki, uning har bir harakati tarbiyalasin».
Buyuk pedagogning bu fikriga Ukraina pedagogika instituti olimlari katta mas’uliyat bilan qarashdi. Ular bir necha yillar davomida Makarenko pedagogik mahorati maktabini, mavjud boʻlgan ilgʻor nazariya va amaliyotni atroflicha tahlil qilishdi. Natijada 1979-yili «Pedagogik mahorat asoslari» fani yaratildi va u barcha pedagogika oliy oʻquv yurtlarida oʻqitila boshlandi. Bu fanning tuzilish prinsipining oʻziga xosligi shundaki, u pedagogda shaxs va jamoaga ta’sir eta olishni ta’minlaydigan va turli fanlarga bogʻliq boʻlgan bilimlarni tanlab, ularni oʻzida mujassamlashtiradi. Shuning uchun ham fan dasturiga pedagogik mahorat mohiyati, oʻquvchiga ta’sir etish vositalari va usullarikabi pedagogik mahoratning odatdagi masalalaridan tashqari, teatr pedagogikasi va notiqlik san’ati haqidagi ma’lumotlar ham kiritilgan. Bu fanni oʻrganish pedagogika, psixologiya, metodika va boshqa pedagogik fanlardan egallangan bilimlarga asoslanadi.