Mavzu: XX asr oxiri XXI asr boshlarida globallashuv muommolari, harbiy va ekstrimistik xavf-xatarlarning

 
An’anaviy terrorizm.
Yuqorida sanab o‗tilgan barcha tashkilotlar 
terrorchilik metodidan pomeshchiklarga, politsiya ofitserlariga va davlat 
amaldorlarigadahshat solish uchun foydalanishgan. Ular teraktlar uyushtirish bilan 
barobar targibot ishlari olib borishgan, qamoqxonalardan qochishni, qurolli 
chiqishlarni tayyorlab, amalga oshirishgan.Bu harakatlarda muntazamlik
bo‗lmagan. Mafkura, tashkilot va xatti-harakatlarning, ayniqsa, ularning
«ommaviy» xususiyatga ega bo‗lganlarining birlashtirilishi haqida esa XIX 
asrning so‗nggi o‗ttiz yiliga nisbatangina gapirish mumkin. Terrorni
«xukumatga qarshi kurash tizimi» darajasiga ko‗targan va uni bir qancha 
mamlakatlardagi «Xalq erki» («Narodnaya volya») kurashida klassik ifodasini 
toptan revolyusion tashkilotlarning harakat tarziga aylantirgan «an‘anaviy» yoki 
«revolyusion terrorizm» deb atalmish hodisa o‗shanda vujudga kelgan. Bir so‗z
bilan aytganda, fransuz revolyusiyasi va o‗sha davrdagi siyosiy qotilliklar 
tarixdan oldingi terrorizm bilan klassik terrorizmni chegaralab berdi. Klassik 

---

terrorga aylangan fransuz revolyusiyasi davridagi ommaviy terror qo‗rquvni
boshqarish modelini vujudga keltirdi hamda terrorizm taktikasi mexanizmini ishga 
solib yubordi. 
Texnikaviy taraqqiyot — dinamitning ixtiro etilishi, shuningdek ommaviy
axborot vositalarining va uni uzatish usullarining, jumladan, telegrafning 
rivojlanishi yangi tipdagi terrorizmning yuzaga kelishiga ko‗maklashdi. 
Terrorchilar qo‗lida bomba kabi qudratli qurol paydo bo‗lishi bilan ularning 
harakat ko‗lami kengaydi, vayron kor, xunxor xususiyat kasb etdi. Terrorchilik
harakatining ommaviy axborot vositalarida yoritilishi esa targibot ta‘sirchanligini 
kup baravar oshirib yubordi. 
Isroillik tarixchi 3.Ivianski fikricha, hozirgi terror dastavval 1876 yil 
dekabrda anarxistlarning italyan federatsiyasi deklaratsiyasida e‘lon qilingan,
so‗ng fransuz anarxisti Pol Bruse tomonidan rivojlantirilib, asoslab berilgan
«harakat bilan targ‗ib qilish» shiori ostida amalga osh irilgan. Hamma ish ildizi
yunon tarixidagi tiranlarning o‗ldirilish ini oklashga borib taqaladigan «bomba 
falsafasi» paydo bo‗lishi bilan bosh langandi. 1848 yilda nemis radikali Karl
Geynsgen ko‗pdan-ko‗p nutqlari va yozma asarlarida siyosiy kurashda 
qotillikni taqikdash ni qo‗llab bo‗lmaslikni, yuzlab va minglab kish ilarning 
jismoniy bartaraf etilishi insoniyatning yu ksak manfaatlaridan kelib chiqib 
okdanish i mumkinligini «isbotlab berdi».