Mavzu: uzumlarni quritish texnologiyasi

Objo’sh – uzumni ishqorli qaynoq suvga botirib olib, oftobga yoyib quritish usuli. Bu usulda asosan Kattaqo’rg’on, Sultoni, Rizamat, Nimrang singari yirik donali uzum navlari quritiladi. Bu usulning afzalligi shundan iboratki ishqorli qaynoq suvga botirib olingandan keyin uzum po’stida mayda-mayda yoriqlar bo’ladi, ustidagi g’ubori ketadi. Bu esa uzumning quritish mulddatini 3-4 barobar qisqartiradi hamda mahsulot sifati yaxshilanib, mayiz chiqish miqdori ham bir muncha kupayadi.
Quritishdan oldin uzumlar navlarga ajratilib 2-3 kg li elaklarga solinib 0,3-0,4% li qaynoq ishqorga 6-8 sonya muddatda botirib olinadi. Har 100 litr suvga 300-400 g ishqor solinib, suv 7-8 daqiqa qaydagandan keyin elaklardagi uzumlarni botirib olish tavsiya etiladi, agar uzumlarda yoriqchalar paydo bo’lmasa bir oz ko’proq muddat (11-12 sonya) ushlash mumkin yoki qo’shiladigan soda konsentrasiyasini bir oz oshirish, agar uzum juda ezilib ketadigan bo’lsa bir oz qo’shimcha suv qo’shish mumkin.
Hajmi 200 litrli qozonga ko’pi bilan 10 s uzumni botirib olish tavsiya qilinadi, keyin esa eritma almashtirilishi lozim. Quritish 6-12 kun davom etib, har 2-3 kun o’tganda uzum boshlari ag’darilib turilishi lozim. Bu usulda uzum quritilganda standart bo’yicha 26-30% mayiz olish mumkin. Mayiz qurigandan keyin tozalanib nami bir me’yorda bo’lish uchun uyib qo’yiladi. Bu usulda mayiz tayyorlash hozir uzumchilik xo’jaliklarda keng qo’llanilmoqda, chunki quritish muddatining qisqarishi xo’jaliklar uchun muhim ahamiyatga ega.
Shtabel – bu usulda asosan oq rangli uzumlar quritilib, oltingugurt bilan dudlanadi. Oltingugurt bilan dudlashdan oldin xuddi objushdagidek ishqorli eritmaga botirib olinib, maxsus patnislarga yoyilib dudlash xonalariga terilib qo’yilishi lozim (12-20 qatordan). Dudlashda uzumni ranglariga qarab, boshqa boshqa joylashtirilsa, sarflanadigan oltingugurt miqdorini to’g’ri belgilash yengillashadi. Bu usulda quritidganda, objush usuliga nisbatan 2-3% ko’roq mahsulot olinadi. Dudlangan uzum tarkibidagi qand miqdori to’liq saqlanib qolishdan tashqari, sulfot angidridning antiseptik ta’siri tufayli mikroorganizmlar yo’q qilinadi.
Oq uzumlarga 1-1.5 soat, pushti uzumlarga 30-40 minut har kg hisobiga 0,6-0,8 g Oltingugurt tutatilishi lozim. Dudlash paytida tepadagi patnis ustiga bo’sh patnis yopib qo’yiladi, ayni vaqtda pastdagi patnislar ustiga olinadi, ustidagilari pastga qo’yiladi. Quritish 2-4 hafta quritish davomida 28-30% kishmish, 26-27% mayiz olinishi mumkin. Mayizning qanddorligi 62-68%, namligi 17-18% atrofida bo’lishi lozim.