Mavzu: Urgut tumanidagi arxeologik yodgorliklar Reja: I. Kirish II

Mavzu:Urgut tumanidagi arxeologik yodgorliklar
Reja:


I.
Kirish
II
1.Urgut tumani haqida ma’lumot
2.Urgut tumanidagi arxeologik yodgorliklar
3.Urgut tumanidagi muqaddas qadamjolar
III.Xulosa
U RGUT toponimini kelib chiqishi haqidagi turli qarashlar mavjud.Taniqli sharqshunos V.L.Vyatkin mang’itlar hukmdorligini davridan boshlab tarixiy hujjatlarda uchragan Arkut qishlog’I urgut deb atala boshlagan. Ayrim olimlarning tushuntirishicha Urgut-Urkent( O’rdagi, balandlikdagi shahar). Samarqand Davlat unversiteti professori marhum R.Qung’irov rahbarligida 1967-yildaUrguga toponomik ekspedetsiya uyushtirgan edi.Bu jamoa Urgut- Urkentdir degan xulosaga kelgan.Hali Urgutning toponomik nomi ma’nosi haqida aniq tuxtamga kelgan emas.Bu sohada har xil qarashlar davom etmoqda,, BOBURNOMA’’DA ARKAT, 18- asr boshlariga oid tarixiy hujjatlarda Arkut qishlog’i sifatida tilga olingan. ,,Urgut’’- O’rkent so’zining keyinroq uzgargan yasamasi, O’r- balandlik; kent-shahar, ya’ni balandlikdagi shahar ma’nosini anglatadi deguvchilar ham bor.Tarixchi Muhammad Ya’qub Buxoriy o’zining ,,Gulshan ul-muluk’’ asarida 1797-1798-yillardagi kuchli zilzila oqibatida Urgut qo’rg’onining vayron bo’lganligini yozadi.Urgut tumani 1926-yilning 29-sentyabrda tashkil topgan. Viloyatning janubiy- sharqiy qismida joylashgan Shimoliy sharqda Bulung’ur tumani, shimolda Tayloq, shimoliy g’arbda va g’arbda Samarqand tumanlari,janubda Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh.Maydoni 1120,3 km². Aholisi 500,2 ming kishi (2018).Tumanda bitta shahar (Urgut), 12 ta qishloq fuqorolik yig’ini ( Baxrin, Beshbuloq, Jartepa, Ilonli, Ispanza, Mirzaqishloq, Pochvon, Uramas, Yangiariq, Qoratepa, G’o’s, Hamza) bor. Markazi- Urgut shahri. Urgut tumani 100 ning yillik tarixga ega bulgan tabbaruk gusha ekanligini qadimiy manbalar asosida isbotlangan. Bunga tumanda joylahgan qadimiy manzilgohlar va muqaddas qadamjolar yaqqol dalildir. Urgut o’ziga xos milliy urf odatlar, xalq hunarmandchiligi va etnografik xuxusiyatlari bilan boshqa tumanlardan ajralib turadi .Shaharda xalq hunarmandchiligi (pichoqchilik, chopon, so’zana, va hakoza )qadimdan rivojlanib kelgan. 1931-yilda 55 ot kuchiga ega bo’lgan elektro dvigatel ishga tushiriladi. 1935-yilda MTS tashkil qilingan.Urgutda 5 ta sanoat korxonasi, bundan tashqari 6 ta qo’shma va 9 ta xususiy korxona mavjud. Ular, asosan qurilish materiallari( g’isht ,marmar, beton, g’ishtlar ),yaxna ichimliklar, qandolat mahsulotlari ishlab chiqarish, sut va go’shtni qayta ishlash, non pishirish, tamaki fermentatsiyalash bilan shug’ullanuvchi korxonalardir. Ushbu korxonalarning asosiy qismi o’rta va kichik korxonalar bor. Qo’shma korxonalar ichida Belgiya bilan hamkorlikda qurilgan ,,UrgGazkarpet’’ va boshqa korxonalar bor. Aholiga xizmat kursatadigan 3500 dan ziyod xususiy ustaxona va xizmat kursatish shahobchalari, mashhur ,,Urgut’’ bozori faoliyat ko’rsatadi.14 ta umumiy ta’lim maktabi (13,5 mingga yaqin o’quvchi ), 2 kasb humar kolleji (1250 o’quvchi) 1 ta akademik litsey ( 810 ta o’quvchi), 9 ta kutubxona, madaniyat uyi, o’lkashunoslik muzeyi, xalq teatri, markaziy madaniyat va istirohat bog’i , stadion mavjud. 4ta kasalxona, 5ta poliklinika, 22 dorixona , shahar yaqinida sog’lomlashtirish o’rmonsanatoriya maktabi, bolalar yozgi oromgohlari,G’avs-ul A’zam, Xo’ja Omon, Xo’ja Chorchinor qo’rixonalari bor.Urgut tumanida 2020-yil Samarqand viloyatidagi eng katta masjidlardan biri qurib bitkazildi.