Mavzu: Termodinamikaning birinchi qonuni. Darsning texnologik xaritasi

III.Izoxorik jarayon (V=const). Izoxorik  (V=0) jarayonda A=p∆V=0 bo’ladi, ya’ni ish bajarilmaydi. Bunday holat uchun termodinamikaning birinchi qonuni quyidagicha bo’ladi:

Q=∆U [4]

Ta’rif. Izoxorik jarayonda sistemaga berilgan issiqlikning hammasi sistemaning ichki energiyasini oshirishga sarflanadi.

Agar issiqlik sig’imi C bo’lsa, berilayotgan issiqlik miqdori Q=C(T₂-T₁)=C∆T bo’ladi. U holda (4) formuladan ichki energiyaning o’zgarishi quyidagicha bo’ladi:

∆U=C∆T [5]

Agar gaz isitilganda (Q>0) ichki energiyasi ortadi (∆U>0), sovitilganda (Q<0) esa ichki energiya kamayadi (∆U<0).

IV.Adiabatik jarayon (Q=0).

Ta’rif. Adiabatik jarayon deb, shunday jarayonga aytiladiki, bunda sistema issiqlik ko’rinishida energiya olmaydi ham, energiya bermaydi ham. Issiqlik almashmaydigan qilib izolatsiyalangan sistemadagi jarayon adiabatik jarayon deyiladi.