Mavzu: telekommunikatsion tarmoqlarda ishlash

 
 21
 
 
 
"taniqlisi" Morrisa ismlisidir. 1988 yilda ushbu virus Internet tarmog‘idagi 30000 
kompyuterdan 6000 ga zarar keltirib, "karomat" ko‘rsatadi. 
KOMPYUTER VIRUSLARIDAN HIMOLANISHNING ASOSIY USLUBLARI. 
Kompyuter viruslaridan himolanish uchun axborot himoyasining umumiy 
vositalari ishlatilishi mumkin, ular iste’molchilarning notuGri hatti–harakatlari va 
notugri ishlovchi programmalar disklarning jismoniy buzilishlaridan ham 
sug‘urtalar hisoblanadi. Viruslardan zararlanish ehimolini kamaytirishga yordam 
kilish profilaktik choralari mavjud. Viruslardan himoyalanish maxsus dasturlarini 
bir necha turlarga bulish mumkin: 
DETEKTORLAR - zararlangan fayllarni aniklash imkonini beradi; 
DOKTORLAR (SHIFOKORLAR) - zararlangan dasturlarni davolaydi;
TAFTISHCHI - dasturlar holatini avval yod olib, dastlabkisi bilan 
solishtiradi; 
VAKSINA-PROGRAMMALARI - dasturlarni modifikatsiya kiladi, bu 
jarayon dastur ishiga њz ta’sirini kursatmaydi, vaholanki virus unga karshi 
vaksinatsiya kilinganligini bilmaydi va ushbu dasturlarni zararlangan deb 
hisoblaydi.
Virusga karshi programmalar hakida umumiy ma’lumotlar:
Aidstest, Dr.Web, Adinf programmalari virusga karshi kompleks tarkibga 
kirib, u “Dialog–Nauka” firmasi tomonidan almashtirib, yangilab turiladi. Aidtest, 
Dr.Web - detektor programma hisobalanadi, ular kompyuter xotirasi va fayllarida 
viruslarni aniklash va yukotish uchun kullaniladi. Ular fakat uziga tanish 
viruslarnigina aniklay oladi, shuning uchun ularning matnini uzgartirib turish 
kerak. Adinf programmasi taftishchi programma hisoblanadi, u fayllar va disklar 
holatini eslab koladi, keyingi kiritilishida diskdagi uzgarishlarni foydalanuvchiga 
ma’lum kiladi. 
Aidtest, Dr.Web, Adinf ni birgalikda kullash uchun tegishli imkoniyatlar 
kuzda tutilgan. Masalan: diskdagi fayllarning Adinf taftishchisi bilan tekshirishi 
mumkin sung Adinf Dr.Web programmalari vositasida fakat yangi uzgartirilgin 
fayllarni tahlil kilish imkonini beradi. Bu tekshiruv vaktini kamaytiradi. 
Hozirgi kunda viruslarga karshi «SYMANTEC» korporatsiyasining «Norton 
AntiVirus» dasturi keng kњllanilmokda. Buning asosiy sabablaridan biri uni 
Windows operatsion sistemasida ishlashga moslashtirilganligi va kulayligi hamda 
viruslarni kњp versiyalarini davolay olishidir. 
Tekshiruv uchun buyruk fayllar. Kundalik tekshiruvlar. Aidtest, Dr.Web, 
Adinf programmalari yordamida kompyuter disklari holatini virus bor yukligi, 
paydo bulishiga tekshirib turish kerak. Buni virdarly.bat fayli yordamida kilish 
mumkin. virdarly.bat path komandasida kayd kilingan kataloglardan biriga 
joylashtirilishi kerak. 
Aidstest kurinmas viruslarni aniklay olmaydi, Adinf programmasi esa kuzga 
kurinmas virusllarni tuta oladi. Aidstest: ãSãG Enter
S - sekin ish;
G - barcha fayllarni tekshirish;
F - zararlangan fayllarni tuGrilash; 

---