Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

 
245 
kirish,  siyosiy  raqobatchilarning  olishuvi  —  bularning  bari  ijtimoiy  hayot 
nobopligining oqibatidir. 
«O’gay  ona»  asari  1848-yili  «Tarixiy  teatr»da  sahnaga  qo'yiladi.  Bu  asar 
Balzakning  boshqa pyesalari orasida  eng katta  muvaffaqiyat  qozongan  asar bo'lib 
chiqdi. 
Balzak  voqelikdagi  qarama-qarshiliklar  murakkabligini  ochishga  qaratilgan 
yangi realistik ijtimoiy drama turini yaratishga juda katta hissa qo'shdi. 
 
SAHNA SAN'ATI 
1791-yilgi  dekretdan  so'ng  Parijda  teatrlar  soni  tez  ko'payib  boradi.  Lekin 
«Komedi  Fransez»  teatri,  avvalgidek,  bosh  teatr  bo’lib  qolaveradi.  Teatr 
jamoasining  bir  qismi  burjua  inqilobini  qabul  qilgan  holda,  ikkinchi  qismi 
monarxiya tarafdori bo'lib qoladi. Shenyening «Karl IX» asari qo'yilgach, ayniqsa, 
ikki guruh orasida kurash qizib ketadi. Karl IX rolini o'ynagan Talma bilan keksa 
aktyorlardan  Node  o'zaro  mushtlashadilar.  Truppa  «qora»  va  «qizil»  degan  ikki 
guruhga  bo'linib  ketadi.  Talma  dekretdan  foydalanib  o'z  tarafdorlari  bilan  teatrni 
tark etadilar va o'zlari «Respublika teatri» degan nom ostida teatr tashkil etadilar. 
INGLIZ TEATRI 
XIX asrning dastlabki o'n yilliklari davomida Angliyada romantizm oqimi keng 
avj  oladi  va  ayni  paytda  romantiklar  orasida  keskin  bo'linish  ham  ro'y  beradi. 
Xayolot  tasvir  maktabiga  zid  o'laroq  Bayron  va  Shelling  inqilobiy  romantizmi 
yetakchi  o'ringa  chiqadi.  30-yillarning  yarmiga  kelganda  Angliya  adabiyotida 
tanqidiy realizm rivoj topadi. 
Angliyada aktyorlik san'ati yuqori darajada taraqqiy etgani holda dramaturgiya 
Dikkens  va  Tekkereyning  ulug'vor  romanchilik  ijodidan  ortda  qoldi.  Bu  zaminda 
XIX  asrda  buyuk  romantik  aktyor  —  Edmund  Kin  yirik  realistik  aktyor  Charlz 
Makre'di va boshqa sahna ustalari yetishib chiqdilar.