Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

7-Mavzu: XIX asr oxiri va XX asr boshlarida G’arbiy Yevropa teatri 
Reja: 
1.
Davr teatri haqida umumiy sharh. 
2.
XIX asr oxiri va XX asr boshlarida fransuz teatri. 
3.
XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Italiya teatri. 
4.
Ingliz teatri va uning ijodkorlari. 
XIX asr oxiri — XX asr boshlarida G'arbiy Ovro'po teatri o'z tarixining 
murakkab va chigal davdaridan birini boshdan kechirgan. XIX asrda yetakchi 
bo'lib kelgan romantizm va realizm o'rnini yangi, goho bir-biriga butkul zid 
oqimlar egallaydi. 
Atoqli fransuz adibi va teatr nazariyachisi Emil Zolya ilm-fanga yaqin tarzda 
naturalizm uslubining joriy etilishi g'oyasi bilan maydonga chiqdi. U san'atkorlarni 
voqelikka faol aralashishga, xalq hayotini aks ettirishga da'vat etdi. 
Ibsen, Gauptman, Shou, Kollanlarning ijodida realizmning yangi qirralari 
ochilib, bu oqim bilan davrning boshqa uslubiy oqimlari orasida ko'p tomonlama 
bog'liqlik alomatlari ko'zga tashlana boshladi. Bu davrda M. Meterlink ijodi 
misolida simvolizm yetakchi yo'nalishiardan biriga aylanadi. 
Sahna san'ati sohasida “Meyningenchilar teatri”, A, Antuanning «Erkin teatr»i 
misolida yangi rejissorlik san'atiga asos solingan bo'lsa, Sara Rernar, Mune-Syulli 
(Fransiya), F Duze, T. Salvini (Italiya), Irving (Angliya), I. Kayns. S. Moissi 
(Germaniya) misolida turli oqimlarga mansub aktyorlarning yangi avlodi yetishib 
chiqdi. XX asrning ulkan sahna islohchisi M. Reynxardt Ovro'po rejissurasi 
taraqqiyotining yangi davrini belgilab berdi. Bu san'atkorlar o'z milliy sahna san'ati 

---

 
zaminida kamol topgan sahiy iste'dodlari bilan zamondoshlarining faxr-g'ururiga 
aylandilar. 
Fransuz teatri XIX va XX asrlar oralig'i tarixidan shiddatli g'oyaviy-badiiy 
izlanishlar teatri sifatida o'rin oldi. 
1870-1880-yillari Ovro'po san'atida yetakchi yo'nalishga aylangan naturalizm 
uslubi aynan Fransiyada o'zining tugal takomilini topadi. E. Zolyaning teatrni 
demokratlashtirish, dramaturgiyani sifat jihatidan yangi bosqichga ko'tarish 
haqidagi estetik qarashlari butun Ovro'po miqyosida xayrixohlik bilan qabul 
qilinadi.