Mavzu: tarbiya jarayonining qonuniyati va prinsplari. Tarbiya metodlari va vazifalari

Uchinchi qoida: pedagogning har qanday oqilona, aniq va

tayyorlangan talabi albatta bajarilishi, oxirigacha yetkazilishi kerak.

Shuni esda tutish kerakki, o ‘xshash pedagogik harakat qonunning namoyon bo‘lishi natijasida har bir yangi talabning bajarilishi pedagogni keyingi talablarining kuchli va ta’sirchanligini oshiradi, o ‘quvchida tarbiyachiga aql-idrok bilan aniq bo‘ysunish odatini shakllantiradi. Va aksincha: har bir bajarilmagan talab shundan keyingi talablarning samaradorligini pasaytiradi. Talab mazmun jihatdan ham, shakl jihatdan ham rivojlanib boradi. Pedagogik vaziyat o ‘zgarmas emas. Biror bir usulni tatbiq etib, bolalar faoliyatida muvaffaqiyatga erishib, pedagog vaziyatni zarur yo‘nalishida rivojlanishini boshqaradi. Pedagog bolalarga talablar qo ‘yar ekan, ular bilan muayyan munosabatlarga kirishadi va ayni vaqtda ularda bajariladigan faoliyatga munosabatni shakllantiradi.

Vositali talablarda tarbiyachining maqsadi to‘g ‘ridan-to‘g ‘ri

ifodalanmaydi, pardalangan shaklda boMadi va rag‘batlantiruvchi omil sifatida faqat talabning o ‘zidan emas, balki psixologik omillardan-bolaning turli kechinmalaridan, his-tuyg‘ularidan foydalanadi. Vositali talablami uch guruhga bo‘lish mumkin.

Birinchi guruh pedagogning tarbiyalanuvchiga boMgan ijobiy

munosabatini ifodalash bilan bogMiqdir. Bular iltimos, ishonch,

ma’qullashdir. Ularni ijobiy talablar deb ataymiz.

Ikkinchi guruh tarbiyachining bolalarga boMgan munosabatini

yaqqol ifodalaydi, balki tarbiyalanuvchi laming rag‘batlantiruvchi munosabatlariga asoslanadi. Bular maslahat, sha’ma, shartli talab va o ‘yin shaklidagi talabdir.

Vositasiz talablarning uchinchi guruhi tarbiyalanuvchining

faoliyatiga, uning ba’zi axloqiy sifatlarni namoyon qilishga salbiy munosabatini namoyish qiladi. Bular - fosh qilish, ishonchsizlik bildirish va do‘q qilishdir.

Iltimos - u pedagoglar bilan o‘quvchilar o‘rtasidagi do‘stona

munosabatlarni rivojlantirishga asoslanadi va umumiy ishda ularni hamkorligini amalga oshirish vositasi hisoblanadi. Iltimos qilish muomalaning boshqa turlaridan shu bilan farq qiladiki, ishnibolaning o ‘zi batamom o ‘z xohishiga qo'yib beradi. 0 ‘quvchi har qanday vazifani pedagogning majbur qilishi orqali emas, o ‘z ixtiyori bilan bajarayotganini his qilsin.