Mavzu: Tadbirkorlik faoliyatida biznes-reja

Mahsulotning raqobatbardoshliligini bashorat qilish

Bu bo‘limda tovarlar (xizmatlar) assortimenti, ulaming ro’yxati, oylik yoki yillik sotilgan soni va hajmi beriladi. Tovaming iste’molchilari ko‘rsatiladi. Undan so‘ng, ishbilarmon bu tovarlardan, uning fikri bo‘yicha, qaysisini katta hajmda o‘tkazishi mumkinligi aytiladi.

Bu bo‘limning maqsadi - kreditorlami (banklami), investorlami yoki yangi foydalanuvchilami mahsulotning foydaliligiga ishontirish, aniqroq qilib aytganda, mahsulotdan ko‘p foyda olish mumkinligiga ishontirishdir. Buning uchun ishbilarmon bir necha savollarga javob berishi lozim:

• 
  uning tovari qanday talablami qondirishi;
  
• 
  uning tovari raqobatchilaming tovaridan nimasi bilan farqlanishi;
  
• 
  u huquqiy jihatdan qanday himoyalangani, ya’ni patent, tovar belgisi, mualliflik guvohnomalari va boshqalar ko‘rsatiladi.
  

Birinchi ikki savolga javob tadbirkomi qaysi va qancha xaridorga ishonish mumkinligini aniqlashga imkon beradi.

Ishbilarmon iste’molchilar bilan kurashda quyidagi raqobat strategiyalaridan birini tanlab oladi. Ommaviy xaridorga chiqish strategiyasi (arson mollar strategiyasi) yoki ixtisoslashgan strategiya, ya’ni maxsus xaridor toifalari uchun mo‘ljallangan alohida sifatli, lekin qimmatbaho tovar tayyorlash.

Ammo, ishbilarmon har xil vaziyatlarda investomi o‘z mahsulotining raqobatchi tovardan afzalligi borligi bilan ishontira bilishi kerak. Birinchi strategiyada bunday afzalliklarga, ancha arzon xom- ashyo kam transport xarajatlari, arzon ishchi kuchi va boshqalar kiradi. Ishbilarmon buni rejada ko‘rsatishi shart

Agar ishbilarmon raqobat kurashining ikkinchisini tanlasa, unda, so‘z alohida sifatli mahsulot haqida boradi, ya’ni yangi fikr, g‘oyalar tavsiflari investorlami ushbu tovarga jalb qiladi, chunki, ular, tovaming yuqori sifatini kafolatlaydi.

Raqobatbardosh mahsulot haqida so‘z borganda, barcha afzallik turlari quyidagi guruhlarga bo‘linishi mumkin:

A. Past afzallik tartibi. B. Yuqori afzallik tartibi.

A guruhi - bu afzallik strategiyasi ommaviy xaridorga chiqishda foydali, lekin birinchi ko‘rinishda bu afzallik yetarli ta’sir qiladi. Bozorda ular ustuvor bo'lmaydi, chunki, ko‘p sabablarga ko‘ra ular yo’qolishi mumkin (ish haqi oshganda, raqobatchilar arzon xomashyo

manbasini topganda va boshqalar).

Bundan xulosa shuki, past afzallik tartibi mustahkam raqobatga chiday olmaydi.

Yuqori afzallik tartibi ixtisoslashgan strategiya bo‘lib, u o‘z ichiga yaxshi mahsulot ishlab chiqarish, yaxshi texnologiya yaratish kabilami oladi. Bular esa, o‘z navbatida firma obro‘sini ko‘tarish imkonini yaratadi. Ular ma’lum vaqt ichida raqobatbardoshlikni ta’minlab boradi. Raqobatbardoshlikning bir maromda borishi bank qabul qilgan qaror bo‘yicha korxonaga pul berishning asosiy omili bo'ladi.

Bo‘limning oxirgi qismida ishbilarmon o‘z xaridoriga ko'rsatadigan qo‘shimcha xizmat turlarini taklif qilishi mumkin. (Masalan: uyga transport vositalari yordamida bepul yetkazish, yuklarni tashishda narxni kamaytirish, kafolatlangan ta’mirlash ishlarini bajarish va boshqalar).

5.